Lối sống và thói quen nào giúp bảo vệ gan hiệu quả?

Bác sĩ Trần Sơn, Chuyên khoa Nội Hô Hấp - Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ

BS Trần Sơn trả lời:

Gan là cơ quan thực hiện nhiều chức năng sống còn như chuyển hóa chất dinh dưỡng, lọc độc tố, tổng hợp protein và dự trữ năng lượng. Để gan hoạt động hiệu quả và phòng tránh các bệnh lý như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, bên cạnh chế độ ăn lành mạnh, bạn nên chú ý đến những yếu tố sau trong thói quen sinh hoạt hàng ngày.

- Không tự ý sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng

Rất nhiều trường hợp tổn thương gan do lạm dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh, thuốc đông y, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc quảng cáo tràn lan. Những sản phẩm này nếu dùng sai liều hoặc kéo dài có thể gây độc cho gan. Do vậy, hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Đặc biệt với bệnh nhân đang sử dụng thuốc, cần tuân thủ nghiêm ngặt đơn thuốc và liệu trình do bác sĩ kê đơn, tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc hay thay thế bằng thực phẩm chức năng. Nếu muốn bổ sung thêm thực phẩm chức năng trong quá trình điều trị, người bệnh phải tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả điều trị.

- Tập thể dục đều đặn

Hoạt động thể chất giúp cải thiện quá trình chuyển hóa và giảm tích tụ mỡ tại gan - yếu tố gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu. Chỉ cần duy trì 30 phút vận động mỗi ngày như đi bộ nhanh, đạp xe hoặc bơi lội cũng mang lại hiệu quả rõ rệt cho gan.

- Duy trì cân nặng hợp lý

Thừa cân và béo phì không chỉ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch mà còn liên quan đến bệnh gan nhiễm mỡ.

Thừa cân, đặc biệt là tích mỡ ở vùng bụng, là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến gan nhiễm mỡ không do rượu - một tình trạng phổ biến hiện nay. Khi lượng mỡ tích tụ quá nhiều, gan sẽ phải hoạt động quá tải để chuyển hóa, dễ dẫn đến viêm gan, tổn thương tế bào gan và lâu dài là xơ gan. Việc kiểm soát cân nặng, nhất là duy trì vòng eo ở mức hợp lý, giúp giảm tích tụ mỡ nội tạng và bảo vệ chức năng gan một cách hiệu quả.

- Hạn chế rượu bia

Việc sử dụng rượu bia thường xuyên, dù với liều lượng thấp, vẫn có thể gây tổn thương gan, làm tăng nguy cơ viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan và ung thư gan.

Trong trường hợp bắt buộc phải sử dụng, nam giới không nên vượt quá 2 đơn vị cồn mỗi ngày, nữ giới không quá 1 đơn vị và không uống quá 5 ngày trong tuần. Một đơn vị cồn tương đương khoảng:

– 3/4 chai hoặc lon bia 330ml (nồng độ 5%)

– 1 cốc bia hơi 330ml

– 1 ly rượu vang 100ml (13,5%)

– 1 chén rượu mạnh 30ml (40%)

Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng không có ngưỡng rượu bia nào được coi là hoàn toàn an toàn đối với gan. Ngay cả mức tiêu thụ thấp cũng có thể âm thầm gây hại và gia tăng nguy cơ bệnh lý mạn tính. Việc hạn chế tối đa hoặc tránh hoàn toàn rượu bia là lựa chọn an toàn và cần thiết để bảo vệ gan một cách bền vững.

- Tiêm phòng đầy đủ và tầm soát định kỳ

Viêm gan siêu vi B và C là hai bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể âm thầm phá hủy gan và dẫn đến các biến chứng như xơ gan, ung thư gan nếu không phát hiện sớm. Vì vậy, việc tiêm vaccine phòng viêm gan B và xét nghiệm phát hiện viêm gan C định kỳ là bước phòng ngừa cần thiết.

Ngoài ra, viêm gan A cũng là bệnh truyền nhiễm do virus HAV, thường lây qua đường tiêu hóa. Mặc dù không gây viêm gan mạn tính và thường tự khỏi, viêm gan A vẫn có thể gây tổn thương gan cấp tính, đặc biệt ở người có bệnh nền. Do đó, tiêm vaccine phòng viêm gan A cũng được khuyến nghị, nhất là với trẻ nhỏ, người chưa từng mắc bệnh, hoặc người sống trong môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao.

- Khám sức khỏe định kỳ

Nhiều bệnh lý gan diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi tổn thương nặng. Việc kiểm tra men gan, siêu âm gan và các chỉ số chức năng gan định kỳ giúp phát hiện sớm, từ đó can thiệp và điều trị các bệnh lý về gan kịp thời.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu thêm về các thói quen giúp bảo vệ gan hiệu quả. Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh!