7 thói quen làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản

Một số thói quen khiến triệu chứng bệnh nghiêm trọng hơn.

Ở người bình thường, thức ăn sau khi nuốt sẽ đi qua thực quản, xuống dạ dày và được giữ lại nhờ cơ vòng thực quản dưới. Khi cơ vòng này hoạt động không hiệu quả, dịch vị dạ dày (gồm acid HCL, pepsin, dịch mật, thậm chí là cả thức ăn) có thể bị đẩy ngược lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát vùng ngực, ợ chua, đau tức vùng thượng vị hoặc cảm giác khó nuốt.

Tình trạng này được gọi là trào ngược dạ dày thực quản (Gastroesophageal Reflux Disease - GERD). Nếu không được điều chỉnh kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành viêm thực quản, loét, hẹp thực quản hoặc biến đổi lớp niêm mạc (Barrett thực quản).

Theo bác sĩ Aziz Benbrahim thuộc Trung tâm Y tế MidState (Mỹ), việc thay đổi lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh lý này. Dưới đây là 7 thói quen thường gặp mà bác sĩ khuyến cáo nên hạn chế để kiểm soát bệnh tốt hơn:

1. Ăn quá sát giờ đi ngủ

Việc nằm ngay sau khi ăn có thể làm giảm tác dụng của trọng lực, trong việc giữ thức ăn và dịch vị ở lại trong dạ dày. Điều này làm tăng nguy cơ xảy ra hiện tượng trào ngược, đặc biệt ở những người có cơ vòng thực quản dưới hoạt động kém hiệu quả.

Bên cạnh đó, ăn tối quá muộn hoặc có thói quen ăn đêm thường khiến triệu chứng trào ngược xuất hiện vào ban đêm - làm gián đoạn giấc ngủ và gây cảm giác khó chịu kéo dài.

Khuyến nghị: Nên ăn tối ít nhất 2-3 tiếng trước khi đi ngủ. Sau bữa ăn, bạn có thể đi lại nhẹ nhàng thay vì nằm nghỉ ngay lập tức.

2. Ăn quá nhiều trong một bữa

Khi dạ dày bị nạp quá nhiều thức ăn, áp lực lên cơ vòng thực quản dưới tăng lên, làm acid dễ bị đẩy ngược lên thực quản. Ngoài ra, ăn quá no làm chậm quá trình quá trình làm rỗng dạ dày, từ đó làm tăng nguy cơ trào ngược.

Khuyến nghị: Ăn vừa đủ, nhai kỹ, chia nhỏ các bữa trong ngày để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.

3. Tiêu thụ các thực phẩm dễ gây kích ứng thực quản

Một số loại thực phẩm có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới hoặc kích thích niêm mạc thực quản, khiến tần suất và mức độ trào ngược tăng lên.

Những nhóm thực phẩm nên tránh bao gồm:

• Đồ ăn cay, nhiều dầu mỡ
• Sốt cà chua, trái cây thuộc họ cam quýt
• Chocolate, bạc hà

Lưu ý: Không phải ai cũng phản ứng giống nhau với những thực phẩm này. Bạn nên theo dõi phản ứng của cơ thể và tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân chính xác.

4. Uống cà phê và đồ uống có cồn thường xuyên

Cà phê và các đồ uống có cồn như rượu, bia có thể kích thích dạ dày tiết thêm acid và làm giãn cơ vòng thực quản dưới. Điều này lý giải vì sao nhiều người cảm thấy nóng rát sau khi uống cà phê đặc hoặc sử dụng rượu bia, đặc biệt khi bụng đói.

Khuyến nghị: Nếu bạn cảm thấy khó chịu sau khi uống những loại đồ uống này, hãy cân nhắc giảm bớt hoặc thay thế bằng nước lọc, trà thảo mộc không chứa caffeine để bảo vệ sức khỏe về lâu dài.

5. Thừa cân

Trọng lượng cơ thể dư thừa làm tăng áp lực trong ổ bụng, gây chèn ép dạ dày và đẩy dịch vị lên thực quản. 

6. Hút thuốc lá

Nicotine trong thuốc lá không chỉ gây hại cho hệ hô hấp mà còn làm yếu cơ vòng thực quản dưới và giảm tiết nước bọt - thành phần giúp trung hòa acid tự nhiên trong dạ dày.

Việc bỏ thuốc lá mang lại lợi ích không chỉ cho hệ tiêu hóa mà còn cho cả hệ hô hấp và tim mạch.

7. Căng thẳng kéo dài

Dù không phải nguyên nhân trực tiếp gây trào ngược dạ dày thực quản, căng thẳng có thể ảnh hưởng đến các yếu tố làm nặng thêm tình trạng này. Khi bị căng thẳng kéo dài, cơ thể có xu hướng tiết nhiều acid hơn, đồng thời làm rối loạn hoạt động co bóp và làm rỗng dạ dày. Ngoài ra, căng thẳng còn dễ kéo theo những thói quen xấu như ăn uống không điều độ, uống nhiều cà phê, thiếu ngủ - tất cả đều làm tăng nguy cơ trào ngược.

Khuyến nghị: Một số nghiên cứu cho thấy các biện pháp giảm căng thẳng như hít thở sâu, thiền định hoặc vận động nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và làm giảm mức độ khó chịu do trào ngược.

Một số lưu ý:

Các thông tin trong bài viết mang tính chất tham khảo. Hiệu quả của các biện pháp thay đổi lối sống có thể khác nhau tùy theo thể trạng, mức độ bệnh lý và phản ứng cơ thể của từng người.

Nếu bạn thường xuyên gặp phải các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản hoặc nghi ngờ có dấu hiệu bất thường, hãy chủ động thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Việc tự ý thay đổi chế độ ăn uống, sử dụng thuốc hay áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà mà không có hướng dẫn y tế có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe.

 

Gừng và tác dụng hỗ trợ giảm khó chịu dạ dày

Podcast: Người đau dạ dày cần lưu ý gì khi giảm cân?

Podcast: Người bị đau dạ dày có ăn sữa chua được không?

Chế độ ăn dành cho người bệnh viêm dạ dày