Nam giới cũng có thể bị "trầm cảm sau sinh"

Áp lực có thể khiến người cha mắc trầm cảm

Khi nhắc đến trầm cảm sau sinh, phần lớn mọi người nghĩ đây là vấn đề sức khỏe tâm thần chỉ liên quan đến phụ nữ. Thế nhưng, các nghiên cứu gần đây khẳng định: nam giới, đặc biệt là những người lần đầu làm cha, có thể mắc phải căn bệnh này.

BS. Jon LaPook, Trưởng ban y tế của Đài CBS News (Mỹ), chia sẻ: “Trước đây chúng ta chỉ tập trung vào trầm cảm sau sinh ở phụ nữ, rồi đến rối loạn lo âu sau sinh (postpartum anxiety disorder). Nhưng thực tế, trầm cảm sau sinh ở nam giới cũng tồn tại và cần được nhìn nhận nghiêm túc. Khoảng 10% nam giới gặp phải tình trạng này”.

Vì sao nam giới cũng dễ bị trầm cảm sau sinh?

Nam giới sau khi trở thành cha có thể trải qua nhiều thay đổi sinh lý. Nồng độ hormone, bao gồm cả testosterone, có thể thay đổi từ khi người vợ mang thai. Ngoài ra, các nghiên cứu cũng cho thấy, não bộ người cha có những thay đổi trong hoạt động và kết nối thần kinh, giúp họ thích nghi tốt hơn với vai trò làm cha.

Song song với đó, khi có con, nam giới thường xuyên phải đối diện với thiếu ngủ, mệt mỏi, căng thẳng và cảm giác quá tải vì trách nhiệm chăm sóc em bé. Áp lực tài chính đè nặng cũng khiến họ thêm phần lo lắng. Không ít người cha còn gặp xáo trộn trong mối quan hệ vợ chồng và nhịp sống gia đình. Đây cũng là giai đoạn buộc họ phải nhìn lại bản thân, cân nhắc lại các ưu tiên và giá trị sống.

Tất cả những yếu tố này cộng hưởng, có thể dẫn đến trầm cảm sau sinh.

Điều đáng lo ngại là tình trạng này ở nam giới thường bị coi nhẹ hoặc phủ nhận. Bên cạnh đó, nam giới ít có thói quen tìm đến dịch vụ hỗ trợ tâm lý, khiến bệnh dễ bị bỏ sót và không được chẩn đoán kịp thời.

Hệ lụy không nhỏ với gia đình và con cái

Cũng giống như phụ nữ, trầm cảm sau sinh ở nam giới có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tinh thần của người cha và để lại tác động tiêu cực lên gia đình, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu người cha mắc trầm cảm trong năm đầu sau khi trẻ chào đời. Khi ở độ tuổi mầm non, trẻ dễ gặp rối loạn hành vi, chậm phát triển kỹ năng xã hội và có nguy cơ mắc vấn đề tâm lý trong quá trình trưởng thành.

Dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh ở nam giới

Triệu chứng trầm cảm sau sinh ở nam giới khá giống phụ nữ, bao gồm: 

- Thiếu tự tin, đặc biệt là khả năng chăm sóc con cái

- Tránh né việc chăm sóc con

- Cảm thấy buồn bã, căng thẳng kéo dài, gần như không thể thoát khỏi áp lực

- Thu mình, ít giao tiếp xã hội

- Lưỡng lự hoặc quá cứng nhắc khi đưa ra quyết định

- Dễ cáu gắt, hoài nghi, bi quan

- Lạm dụng rượu, bia hoặc chất kích thích

- Có hành vi nuôi dạy con thiếu sự ấm áp, thiếu quan tâm

- Xuất hiện triệu chứng như đau bụng, đau đầu

- Khó ngủ kéo dài

- Mâu thuẫn vợ chồng gia tăng

- Trong trường hợp nặng, có thể bộc lộ hành vi hung hăng hoặc bạo lực

Ai có nguy cơ cao?

Nam giới dễ rơi vào trầm cảm sau sinh nhất trong giai đoạn 3 đến 6 tháng sau khi con chào đời. Nhóm nguy cơ cao bao gồm:

- Người từng có tiền sử trầm cảm

- Có vợ bị trầm cảm sau sinh

- Thiếu sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè

- Đang trong mối quan hệ vợ chồng căng thẳng, bất hòa

- Thất nghiệp hoặc gặp khó khăn tài chính

- Có con mắc bệnh hoặc cần chăm sóc đặc biệt

- Sức khỏe thể chất không tốt

Nhiều chuyên gia khuyến nghị, người làm cha nên được nhân viên y tế kiểm tra các dấu hiệu trầm cảm sau sinh hoặc rối loạn tâm thần, đặc biệt là những người thuộc nhóm nguy cơ.

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu trầm cảm sau sinh, cần chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ. Có thể bắt đầu bằng việc sử dụng công cụ sàng lọc sức khỏe tâm thần, trao đổi với bác sĩ, tham gia các nhóm hỗ trợ tâm lý…

Quan trọng nhất là sự thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc trong gia đình, không phán xét, không kỳ thị. Bởi nam giới, cũng cần quan tâm đến sức khỏe tâm thần.

 

Thiếu hụt vitamin D có thể gây ra trầm cảm?

Ăn nấm có thể giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc trầm cảm?

Làm thế nào để phân biệt giữa “burn out” và trầm cảm?

9 dấu hiệu thầm lặng của bệnh trầm cảm không nên bỏ qua