Xã hội

100 thành viên tham gia Liên minh vì khí hậu, sức khỏe toàn cầu

SUCKHOE+ | Quốc gia Tuvalu chính thức gia nhập Liên minh thay đổi hành động vì khí hậu và sức khỏe (ATACH) - đánh dấu cột mốc 100 thành viên tham gia liên minh.

20/10/2025 15:12

Cùng hành động vì một thế giới khỏe mạnh, xanh - sạch - đẹp

Thực phẩm chăm sóc sức khỏe cần thiết cho tuổi mãn kinh

Hoài sơn có lợi ích gì với người bệnh đái tháo đường?

Vừa ăn vừa làm: Thói quen dễ thấy, tác hại khó lường

Bổ sung magne tự nhiên từ rau củ quen thuộc

Liên minh ATACH do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) điều phối, nhằm hỗ trợ các nước ứng phó với biến đổi khí hậu trong lĩnh vực y tế. Tuvalu, một quốc đảo nhỏ ở Thái Bình Dương, vừa gia nhập và trở thành thành viên thứ 100. Trước đó, từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2025, Malaysia và Quần đảo Cook cũng đã chính thức tham gia.

Dù có bối cảnh khác nhau, các quốc gia này đều phải đối mặt với những tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu.

Malaysia có nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh tại khu vực, nhưng đang chịu nhiều thách thức như ô nhiễm không khí, lũ lụt, nắng nóng kéo dài và các rủi ro khí hậu khác. Việc tham gia ATACH cho thấy, Malaysia đang chú trọng phát triển một hệ thống y tế phát thải thấp, thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu.

Tuvalu và Quần đảo Cook là các quốc đảo nhỏ nằm trong nhóm Các quốc đảo đang phát triển (SIDS), nhưng lại dễ bị ảnh hưởng trước tình trạng nước biển dâng, bão lớn và xói mòn đất. Hệ thống y tế ở đây có quy mô nhỏ, dễ bị gián đoạn khi xảy ra thiên tai.

Đặc biệt, Tuvalu - một trong những quốc gia nhỏ và cô lập nhất thế giới, từ lâu đã có những nỗ lực trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, gắn liền với bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đảo Fongafale, nơi có thủ đô Funafuti của Tuvalu. Ảnh: The Guardian

ATACH là gì?

ATACH được WHO thành lập vào năm 2022, sau Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26). Mục tiêu chính là hỗ trợ các quốc gia hiện thực hóa cam kết tại COP26, tập trung vào việc xây dựng hệ thống y tế thích ứng với khí hậu và phát thải carbon thấp.

ATACH là một mạng lưới hợp tác tự nguyện. Hoạt động của liên minh được điều phối bởi ban thư ký của WHO. ATACH không đặt ra các yêu cầu bắt buộc, mà khuyến khích các nước chia sẻ kinh nghiệm, giải pháp, mô hình và tài liệu chuyên môn. Các quốc gia cũng được mời tham gia kho dữ liệu chung để nhân rộng những mô hình hiệu quả.

Tính đến tháng 10 năm 2025, ATACH đã có 100 quốc gia thành viên, hơn 95 tổ chức đối tác phi chính phủ cùng nhiều bên liên quan khác. Vai trò của liên minh ngày càng được ghi nhận trong việc thúc đẩy các cam kết vì khí hậu trong ngành y tế trên cả phạm vi quốc gia, khu vực và toàn cầu.

Cơ cấu hoạt động

5 nhóm chuyên đề trọng tâm

Để triển khai hiệu quả các mục tiêu, ATACH xây dựng cơ cấu hoạt động xoay quanh 5 nhóm chuyên đề, tập trung vào những nội dung then chốt:

- Tài chính: Hỗ trợ xác định nhu cầu đầu tư và xây dựng chiến lược tiếp cận các nguồn vốn, bao gồm cả tài chính khí hậu (tài chính khí hậu là việc huy động và phân bổ nguồn lực tài chính để ứng phó với biến đổi khí hậu, bao gồm đầu tư vào các dự án giảm thiểu phát thải và thích ứng với các tác động của nó).

- Hệ thống y tế thích ứng với khí hậu: Tăng cường khả năng chống chịu, phục hồi và ứng phó trước thiên tai và các mối đe dọa từ môi trường.

- Hệ thống y tế phát thải thấp và bền vững: Thúc đẩy các giải pháp sử dụng năng lượng sạch, quản lý chất thải y tế và cải tiến khả năng vận hành để giảm phát thải.

- Chuỗi cung ứng y tế: Phát triển chuỗi cung ứng linh hoạt, hiệu quả và thân thiện với môi trường, đảm bảo khả năng hoạt động trong điều kiện khí hậu bất ổn.

- Khí hậu và dinh dưỡng: Lồng ghép các chính sách dinh dưỡng với chiến lược bảo vệ khí hậu, nhằm bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cộng đồng.

Bảo vệ môi trường - bảo vệ chính cuộc sống mỗi chúng ta

Các chức năng chính của ATACH

Bên cạnh các nhóm chuyên đề, ATACH còn hỗ trợ quốc gia thành viên thông qua 5 chức năng chính:

- Thúc đẩy hành động toàn cầu: Xác định các ưu tiên, khuyến khích hợp tác giữa các quốc gia hoặc nhóm quốc gia để tạo thay đổi thực chất về khí hậu và sức khỏe.

- Giám sát tiến độ: Hỗ trợ WHO theo dõi và phân tích dữ liệu liên quan đến các cam kết của các quốc gia.

- Đảm bảo chất lượng: Xây dựng công cụ, tiêu chuẩn để triển khai kế hoạch đồng bộ, minh bạch, hiệu quả, đồng thời xác định điểm cần hỗ trợ và chia sẻ cách làm tốt nhất.

- Kết nối tài chính: Xác định nhu cầu tài chính, hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn kịp thời, bền vững, và theo dõi hiệu quả tài trợ.

- Chia sẻ kiến thức, hỗ trợ kỹ thuật: Tạo diễn đàn trao đổi chuyên môn, kỹ thuật giữa các quốc gia để thực hiện cam kết hiệu quả, dựa trên bằng chứng, tiết kiệm chi phí, và hỗ trợ WHO điều phối kỹ thuật.

Cơ hội hợp tác rộng mở

ATACH chào đón sự tham gia từ nhiều bên, gồm chính phủ, tổ chức liên chính phủ, tổ chức phi chính phủ và các đối tác khác. WHO cung cấp hướng dẫn tham gia qua Điều khoản tham chiếu. Mọi thắc mắc có thể gửi đến địa chỉ email: [email protected].

Việt Nam chính thức gia nhập ATACH vào tháng 11 năm 2023, trong khuôn khổ cuộc họp Nhóm đối tác y tế về biến đổi khí hậu và sức khỏe. Đây là bước đi cụ thể nhằm hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam.

Thông qua ATACH, ngành y tế Việt Nam có cơ hội tiếp cận các nguồn lực quốc tế như tài chính, hỗ trợ kỹ thuật và kinh nghiệm từ các quốc gia khác. Đồng thời, Việt Nam cũng có thể đóng góp tích cực vào diễn đàn toàn cầu về chuyển đổi y tế thích ứng với biến đổi khí hậu.