Những sai lầm phải trả giá bằng tính mạng trên đường chạy trail

Vận động viên chạy trail phải băng qua địa hình hiểm trở

Chấn thương khi chạy bộ rất phổ biến, phần lớn là đau đầu gối, viêm gân không đe dọa đến tính mạng. Tuy nhiên, chạy trail (còn gọi là chạy địa hình, chạy đường mòn) ở những địa hình hoang vu, hiểm trở lại là một câu chuyện khác.

Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Y học dã ngoại (Wilderness & Environmental Medicine), các nhà nghiên cứu tại Đại học Pretoria (Nam Phi) phối hợp cùng cộng sự tại Bồ Đào Nha và Pháp đã rà soát tin tức về những sự cố nghiêm trọng khi chạy trail. Kết quả cho thấy những kịch bản tồi tệ nhất trên đường chạy trail, từ đó đưa ra bài học để vận động viên cũng như ban tổ chức có thể giảm thiểu rủi ro.

 

Cũng có các trường hợp vận động viên mất tích, nhưng hầu như luôn xảy ra khi chạy tự do hoặc luyện tập, ít khi mất tích trong giải đấu.

Kết quả khảo sát ghi nhận 127 trường hợp gặp sự cố khi chạy trail, hầu hết xảy ra trong vòng 15 năm qua, trong đó có tới 104 trường hợp dẫn đến tử vong. Những tai nạn phổ biến nhất gồm:

Thời tiết lạnh và hạ thân nhiệt

Nguyên nhân tử vong phổ biến nhất đối với vận động viên chạy trail chính là chứng hạ thân nhiệt trong thời tiết lạnh. Điều này không quá bất ngờ, nhất là khi các giải chạy địa hình thường diễn ra ở vùng núi, nơi thời tiết có thể thay đổi đột ngột.

Nhiều người chọn mang hành lý nhẹ nhất có thể nên bỏ qua trang phục giữ ấm, đặc biệt khi thời tiết khi khai mạc có vẻ thuận lợi. Quan niệm phổ biến là vận động cũng giúp giữ ấm cơ thể.

Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn chẳng may trật mắt cá chân, đi lạc hoặc thời tiết bất ngờ chuyển xấu? Khi đó, bạn sẽ rơi vào tình trạng cơ thể ướt sũng mồ hôi, mệt mỏi và mặc không đủ ấm. Đây là điều kiện dẫn đến tình trạng hạ thân nhiệt, ngay cả khi nhiệt độ chưa xuống dưới 0 độ C. Hiện tượng này rất phổ biến ở những người leo núi đường dài.  

Giải pháp đơn giản cho sự cố này là hãy mang đủ đồ giữ ấm. Nhiều giải chạy trail đưa ra quy định bắt buộc về trang phục tối thiểu cho vận động viên. Bạn cũng nên áp dụng nguyên tắc tương tự cho các buổi chạy tập luyện.  

Ngã

Nguyên nhân gây tử vong phổ biến thứ hai khi chạy trail là chấn thương do ngã. Đây là rủi ro đặc thù của địa hình đường mòn, nhất là ở những cung đường gồ ghề, nhiều sỏi đá.

Một phần lý do khiến vận động viên chuyển từ "chạy road" sang chạy trail là thử thách bản thân với địa hình không bằng phẳng. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc chấp nhận một mức độ rủi ro nhất định.

Chỉ một cú trượt chân ở đường núi, gần sông suối cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Vận động viên nên chuẩn bị chu đáo, mang giày chạy địa hình phù hợp, giảm tốc độ khi qua các cung đường trơn trượt, tuân thủ hướng dẫn của ban tổ chức để giảm thiểu rủi ro xuống mức thấp nhất.

Ngừng tim đột ngột

Ngừng tim đột ngột là tai nạn không hiếm gặp ở bộ môn chạy trail nói riêng và các vận động viên nói chung. Hầu hết các ca tử vong do ngừng tim có bệnh tim tiềm ẩn hoặc bất thường về tim do di truyền. Nghiên cứu gợi ý, vận động viên nên thực hiện sàng lọc tim mạch để phát hiện sớm các vấn đề này.

Nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ nào về sức khỏe tim mạch, hãy đi kiểm tra trước khi dấn thân vào cuộc phiêu lưu trong núi rừng.

Các nguyên nhân hiếm gặp hơn

Những nguyên nhân tử nạn như bị sát hại hay tai nạn giao thông… dù ít gặp hơn, nhưng rủi ro luôn thường trực. Bị động vật hoang dã tấn công, bị sét đánh hoặc chết đuối có thể xảy ra ở vùng hẻo lánh hoặc núi cao, nhưng thống kê cho thấy đây là những trường hợp hiếm gặp.

Nếu gặp giông bão, vận động viên tuyệt đối không nên băng qua các sống núi trơ trọi, hay lội qua những con suối có dòng chảy xiết.  

Dù vậy, đừng để những tai nạn trên làm bạn nản chí trước khi đăng ký tham gia chạy trail. Theo dữ liệu mà nhóm nghiên cứu trích dẫn, so với khoảng 1,7 triệu người tham gia các giải chạy trail từ năm 2013 đến 2019, bộ môn này nhìn chung khá an toàn. Các giải chạy được tổ chức ở cung đường hợp lý, chuẩn bị kỹ lưỡng, chú trọng đến an toàn của vận động viên sẽ là hành trình khám phá thiên nhiên đáng trải nghiệm.    

 

Bí quyết chạy bộ an toàn trong thời tiết nắng nóng

7 bài khởi động giúp chạy bộ hiệu quả hơn

5 cung đường chạy bộ ngoạn mục nhất thế giới

Chuẩn bị thể lực trước khi leo núi như thế nào?