Phát hiện nghề nghiệp có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thấp

Tài xế lái taxi trong các thành phố lớn như London có trí nhớ và khả năng điều hướng đáng nể

Chia sẻ trên tờ Time, GS.BS Christopher M. Worsham và GS.BS Anupam B. Jena - Trường Y Đại học Harvard (Mỹ) cùng các cộng sự đã thực hiện nghiên cứu về nguy cơ mắc bệnh Alzheimer liên quan đến nghề nghiệp.

Ý tưởng đến từ thí nghiệm nổi tiếng năm 2000 về não bộ của các tài xế taxi tại London, Anh. Theo đó, London được coi là nơi có hệ thống dịch vụ taxi tốt nhất thế giới. Từ 1865, tài xế muốn chạy dịch vụ taxi phải vượt qua một bài kiểm tra khả năng ghi nhớ hàng nghìn con đường và các địa danh trong thành phố. Học viên phải mất 3-4 năm ôn luyện mới có thể vượt qua bài kiểm tra khó nhằn này.

Từ thực tế trên, các nhà thần kinh học tại London phát hiện cơ hội nghiên cứu về cách não bộ đáp ứng nhu cầu sử dụng trí nhớ điều hướng và không gian liên tục. Kết quả chụp MRI não bộ của 16 tài xế taxi ở London cho thấy, so với những người làm các công việc khác, người làm nghề tài xế càng lâu năm thì hồi hải mã có kích thước càng lớn. 

Hồi hải mã là vùng não quan trọng, đảm nhận nhiệm vụ tổ chức, lưu trữ ký ức, đặc biệt là trí nhớ không gian. Đây cũng là một trong những khu vực đầu tiên bị ảnh hưởng ở người mắc bệnh Alzheimer, một dạng sa sút trí tuệ phổ biến. Người bệnh Alzheimer đa phần là người cao tuổi, có biểu hiện mất trí nhớ và gặp khó khăn trong quá trình điều hướng.

Trong nghiên cứu trên tạp chí BMJ của các nhà nghiên cứu tại Harvard, họ tận dụng dữ liệu liên kết hồ sơ tử vong của người Mỹ với hơn 400 nghề nghiệp. Họ phát hiện ra rằng, hai nghề nghiệp có tỷ lệ tử vong do bệnh Alzheimer thấp nhất là tài xế taxi và lái xe cứu thương (thấp hơn 56% so với tỷ lệ trong dân số). Với các chứng sa sút trí tuệ không liên quan nhiều đến hồi hải mã, tỷ lệ này lại không thấp hơn.

Một phát hiện bất ngờ khác là tài xế xe buýt, thuyền trưởng và phi công máy bay lại có tỷ lệ tử vong do Alzheimer tương tự như phần còn lại của dân số. Giả thuyết cho rằng, những công việc trên yêu cầu tài xế chủ yếu phải đi theo một lộ trình đã định trước, nên không tạo ra những thay đổi ở hồi hải mã. Trên thực tế, một nghiên cứu năm 2006 tại London cũng phát hiện ra rằng, số năm ngồi sau tay lái không giúp tăng kích thước hồi hải mã ở tài xế xe bus.

Nghiên cứu này không thể chứng minh quan hệ nhân quả giữa việc lái taxi và tỷ lệ tử vong do bệnh Alzheimer. Các nhà khoa học cho rằng, có thể ngay từ đầu, nghề lái xe taxi và xe cứu thương đã thu hút những người có hồi hải mã khác biệt hoặc có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thấp hơn. 

Suy cho cùng, để có thể hành nghề ở những thành phố có mạng lưới giao thông đông đúc, người tài xế cần có trí nhớ tốt. Nghiên cứu này đã gợi mở thêm những câu hỏi, như liệu thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày, hạn chế dùng định vị GPS có hỗ trợ giảm thiểu nguy cơ mắc Alzheimer hay không. 

Tuy nhiên, hiện chưa có trò chơi hay ứng dụng mô phỏng nào trên điện thoại có thể tạo ra lợi ích to lớn như quá trình rèn luyện trí nhớ định hướng và không gian của tài xế xe taxi, xe cứu thương với hàng chục năm kinh nghiệm.

 

Xét nghiệm máu giúp dự đoán nguy cơ mất trí nhớ?

9 thực phẩm giúp bổ não, tăng cường trí nhớ

Lưu ý chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong mùa lạnh

5 trò chơi giúp rèn luyện trí não dành cho người cao tuổi