Tuổi già - Tài nguyên quý giá bên kia dốc cuộc đời

Các diễn giả chia sẻ bí quyết đạt tới tuổi thọ khỏe mạnh tại Tọa đàm "Bên kia dốc cuộc đời" - Ảnh: Hiệp Nguyễn

"Nghịch lý tuổi già": Cuốn sách cá nhân hóa vấn đề lão hóa

Tọa đàm "Bên kia dốc cuộc đời" được tổ chức nhân dịp Tiến sĩ, nhà báo Trần Ngọc Châu ra mắt cuốn sách "Nghịch lý tuổi già". Đây là cuốn sách thứ 10 của ông và là cuốn đầu tiên ông viết về sức khỏe và tuổi thọ. Cuốn sách này tập hợp các bài viết từng được đăng tải trên Tạp chí Sức khỏe+ trong thời gian nhà báo làm việc với tư cách cộng tác viên thân thiết của tạp chí, đã được chỉnh lý và bổ sung.

Cuốn sách được đánh giá là sự thể hiện tinh thần "gừng càng già càng cay" của tác giả. Nhà báo Trần Ngọc Châu chia sẻ động lực cuối cùng để viết sách là khi con trai tặng hai cuốn sách về tuổi già "Sống lâu" và "Trẻ mãi không già". Ông quyết định "cá nhân hóa" những trải nghiệm của mình, đối chiếu với kho tàng sách vở về tuổi già của các bậc trí giả trên thế giới.

Tiến sĩ Hoàng Phong Hà, Nguyên Quyền Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự Thật, nhận xét "Nghịch lý tuổi già" là cuốn sách rất có giá trị. Ông cho rằng cuốn sách khắc họa tuổi già đầy mâu thuẫn nhưng lại giàu tính nhân văn. Ví dụ, người già mắt kém nhưng nhìn rất sâu; Sợ cô đơn nhưng không muốn làm phiền ai. Cuốn sách còn đặc biệt hướng dẫn cách thức để người cao tuổi có thể ứng phó, làm chủ bản thân để có cuộc sống lạc quan yêu đời.  

Bí quyết "Sống khỏe - Sống thọ" từ các chuyên gia

Chương trình có sự tham gia của các diễn giả là chuyên gia cao cấp trong ngành y tế và văn hóa, nhằm tiếp cận vấn đề theo một cách khác: Lắng nghe những người đang ở độ tuổi “xưa nay hiếm” chia sẻ về cách chăm sóc sức khỏe của chính họ và tiếp tục cống hiến cho xã hội.

1. Chủ động và lập kế hoạch: PGS.TS Lê Văn Truyền, Chuyên gia cao cấp dược học, Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế và hiện đang là Phó Tổng Biên tập của Tạp chí Sức khỏe+ cho biết ông luôn đặt kế hoạch cho mình ngay cả khi nghỉ hưu.

2. Tâm thế sống lạc quan và có lý tưởng: PGS Truyền chia sẻ bí quyết của mình là coi mọi việc "nhẹ như lông hồng, không giận ai, không ghét ai". Ông nhấn mạnh đây là liều thuốc tinh thần quan trọng nhất, giúp tránh stress, yếu tố vốn là nguyên nhân gây ra gốc tự do.  

3. Tích lũy từ tuổi trẻ: GS.TS Trịnh Quân Huấn, Nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh Viện Thực phẩm chức năng khẳng định, thời gian từ 30 đến 50 tuổi là thời gian tốt nhất để tích lũy mọi thứ, bao gồm sức khỏe và tài chính. Ông cho rằng "phải giàu rồi mới già", giàu ở đây được hiểu rộng là bao gồm sức khỏe, con cháu, và mọi thứ trong cuộc sống, không chỉ tiền bạc.

4. Kiểm soát sức khỏe và dinh dưỡng: GS.TS Huấn nhấn mạnh phải kiểm soát bệnh tật và đi khám sức khỏe định kỳ. Về chế độ ăn, tuổi càng cao càng cần chú trọng ăn đúng, ăn đủ, bảo đảm lượng đạm để chống teo cơ và teo não, giúp ngăn ngừa các bệnh tuổi già như Alzheimer.

TS Hoàng Phong Hà cũng chia sẻ về tầm quan trọng của việc ăn rau, canh nhiều hơn, tăng cường chất đạm, và giảm tinh bột và đường.

5. Gia đình và giao tiếp xã hội: TS Hoàng Phong Hà trích dẫn ý trong sách của nhà báo Trần Ngọc Châu: "Thầy thuốc vĩ đại nhất là gia đình". Ông nhấn mạnh giao tiếp xã hội rất quan trọng, người già không nên "đóng cửa", “thu mình” sau khi về hưu.

6. Duy trì hoạt động não bộ: Các diễn giả đều đồng ý rằng để chống sa sút trí tuệ và Alzheimer, bộ não phải hoạt động thường xuyên. Nhà báo Trần Ngọc Châu cho rằng, đọc và viết là hai hoạt động giúp giảm rất nhiều bệnh tật, đặc biệt là bệnh đáng sợ nhất của người già.

7. Yêu cuộc sống và chấp nhận quy luật tự nhiên: Tiến sĩ Trần Ngọc Châu cho rằng, đối mặt với quy luật sinh - lão - bệnh - tử, bí quyết lớn nhất là phải yêu cuộc sống này. Ông nhấn mạnh rằng cuộc sống bên kia dốc cuộc đời thú vị nhờ những nghịch lý và những thách thức mà chúng ta phải chiến đấu và vượt qua. 

Tâm thế lạc quan trước xu hướng già hóa dân số

Tọa đàm cũng đề cập đến các chính sách của Đảng và Nhà nước liên quan đến vấn đề già hóa dân số, đặc biệt là Nghị quyết số 72/NQ-TW của Bộ Chính trị.

Nghị quyết số 72 khẳng định sức khỏe là vốn quý nhất của con người và nền tảng cho hạnh phúc. Mục tiêu đến năm 2030, tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam sẽ đạt 75,5 tuổi, trong đó có 68 năm sống khỏe.  

Theo GS.TS Trịnh Quân Huấn, Nghị quyết ra đời kịp thời, đúng thời điểm Việt Nam đang tiến đến quốc gia có dân số già (tỷ lệ người trên 60 tuổi hiện là 16%). Ông chỉ ra thực trạng rằng hiện nay, tuổi sống khỏe của người Việt Nam theo thống kê chỉ là 64 tuổi, trong khi giai đoạn sau là bệnh tật. Do đó, mục tiêu phấn đấu sống khỏe mà Nghị quyết đặt ra là động lực để mỗi người đều cần tự có trách nhiệm hơn với sức khỏe của mình. Tuy nhiên để đạt được điều đó, theo ông y tế dự phòng cần được chú trọng hơn nữa. 

Mô hình dưỡng lão và giải pháp chống cô đơn

Vấn đề kết nối xã hội và sự cô đơn của người cao tuổi được thảo luận sôi nổi, đặc biệt trong bối cảnh nhiều gia đình Việt Nam không còn tuân theo văn hóa “tứ đại đồng đường” như trước.  

Viện dưỡng lão được coi là một trong những giải pháp khả thi để đón đầu mô hình dân số già. Tuy nhiên, trong xã hội vẫn còn nhiều rào cản tâm lý khi người già vào viện dưỡng lão bao gồm nỗi lo bị gia đình bỏ rơi, bị xã hội đánh giá, và sự lo lắng khi thay đổi môi trường. Bên cạnh đó, các viện dưỡng lão cần nghiên cứu để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người cao tuổi Việt Nam (cần nhiều phân khúc khác nhau). 

Các chuyên gia nhận định việc chăm sóc cần cá nhân hóa, không thể áp dụng chung một phác đồ điều trị cho tất cả mọi người. Chất lượng dịch vụ dưỡng lão phụ thuộc rất nhiều vào vấn đề y đức, đặc biệt là đội ngũ điều dưỡng viên.

Bên cạnh đó, trong thế kỷ 21, nhà báo Trần Ngọc Châu cho rằng kết nối gia đình không nhất thiết phải gần nhau về không gian vật lý. Người cao tuổi cần “xóa mù chữ số”, học cách sử dụng các ứng dụng điện thoại và trí tuệ nhân tạo để duy trì giao tiếp xã hội và đẩy lùi cô đơn.

Kết lại, tọa đàm đã giúp người nghe, đặc biệt là giới trẻ, hiểu hơn về những nghịch lý và thách thức của tuổi già. Mục đích cuối cùng, như nhà báo Trần Ngọc Châu chia sẻ, là giúp người trẻ bớt đi nỗi sợ hãi tuổi già, có sự chuẩn bị từ sớm để tiếp cận với tình trạng già hóa dân số một cách lạc quan hơn.

 

Lạm bàn về văn hóa: Tiền bạc chỉ là phương tiện!

Mùa Xuân và trường thọ

"Chết trẻ" vì thuốc giảm đau fentanyl

Bí quyết sống vui - khỏe khi ở “bên kia dốc cuộc đời”