Chế độ ăn giúp phòng, chống bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu

Điều chỉnh một chế độ ăn uống lành mạnh là cách tốt nhất để phòng ngừa tổn thương do bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là thuật ngữ chỉ tình trạng tích tụ chất béo trong tế bào gan diễn ra ở những người sử dụng ít hoặc không sử dụng rượu. Khoảng 15 – 20% trường hợp mắc bệnh có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan. 

Chế độ ăn Địa Trung Hải giúp cải thiện gan nhiễm mỡ không do rượu 

NAFLD có liên hệ với các bệnh lý rối loạn chuyển hóa, béo phì, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường. Hiện tại, hướng điều trị cho bệnh nhân viêm gan nhiễm mỡ ở giai đoạn cấp gồm: Thay đổi lối sống, giảm lipid máu, tăng nhạy cảm insulin và sử dụng các tác nhân chống oxy hoá.   

Một nghiên cứu tổng quan trên tạp chí Nutrients đã tìm hiểu những thói quen ăn uống, thực phẩm và dưỡng chất có thể giúp phòng ngừa, cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.   

Các nhà khoa học Tây Ban Nha đã phát hiện ra rằng, chế độ ăn nhiều chất béo ở phương Tây, các nước phát triển có thể làm tăng nguy cơ mắc NAFLD và khiến bệnh trở nặng theo một vài cơ chế:

- Ăn nhiều thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, nước ngọt, bánh ngọt làm tăng tình trạng kháng insulin cũng như rối loạn chuyển hóa phospholipid. Đây là 2 vấn đề thường gặp ở người bị gan nhiễm mỡ không do rượu.

- Chất béo bão hòa cản trở quá trình chuyển hóa phospholipid, làm tăng các các gốc oxy hóa phản ứng (reactive oxygen species) gây ra stress oxy hóa trong cơ thể. Ở người béo phì, ăn nhiều protein có nguồn gốc động vật có thể làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu.

- Tế bào gan chuyển hóa carbohydrate dư thừa (nhất là đường fructose) thành acid béo. Chế độ ăn fructose thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ xơ hóa, thoái hóa mỡ và viêm gan nhiễm mỡ.

Khi đó, để ngăn ngừa tổn thương do gan nhiễm mỡ giai đoạn đầu, các chuyên gia khuyên bạn thực hiện chế độ ăn Địa Trung Hải. Nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn này giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ và giảm nguy cơ mắc NAFLD.

Chế độ ăn Địa Trung Hải là thói quen ăn uống chú trọng vào thực vật, hạn chế thịt đỏ, đường và tinh bột đã qua tinh chế. Dầu olive là nguồn chất béo (acid béo không bão hòa đơn) chủ yếu trong chế độ ăn Địa Trung Hải. Không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc NAFLD, người thực hiện chế độ ăn lành mạnh này còn giảm cân, giảm tình trạng kháng insulin.

Chất xơ và các vi chất có lợi cho người bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu

Chế độ ăn cũng ảnh hưởng tới cân bằng nội môi và cấu trúc telomere có nhiệm vụ bảo vệ phân tử DNA. Sai lệch cấu trúc DNA dẫn đến sai lệch cấu trúc gene, gây biến dị tế bào, thúc đẩy lão hóa và gây ung thư. Quá trình sửa chữa DNA cần tới các vi chất như folate, calci, retinol, vitamin E và acid nicotinic (vitamin B3). Trong khi đó, chất béo chuyển hóa (trans fat) lại gây tổn hại DNA.

Ở một số bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ không do rượu, các telomere cũng bị làm ngắn đi, dẫn tới mất khả năng bảo vệ DNA. Để phòng ngừa hiện tượng này, bạn cần bổ sung chất xơ, acid béo omega-3 và các loại rau củ quả vào chế độ ăn.

Cơ thể thiếu hụt một vài dưỡng chất như betaine, choline, vitamin B12 và folate cũng làm gia tăng chất béo trung tính triglyceride tại gan. Nam giới nên ăn nhiều hải sản, các loại hạt kết hợp chế độ ăn giàu chất xơ để giảm nguy cơ mắc bệnh NAFLD.

Cũng tại nghiên cứu này, các nhà khoa học chỉ ra một số nhóm thực phẩm giúp hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện bệnh NAFLD như: Hạt hạch, cá, ngũ cốc nguyên hạt, hạt họ đậu, rau củ quả không chứa tinh bột (rau ăn lá, cà chua, bí…), chế phẩm từ sữa và sữa chua.

Thực phẩm giàu probiotic như các chủng lợi khuẩn Bifidobacterium và Lactobacillus cũng giúp giảm stress oxy hóa và tổn thương tại gan do viêm. Nguồn prebiotic (thức ăn cho lợi khuẩn) có trong cà phê không đường cũng giúp nuôi dưỡng hệ vi sinh vật đường tiêu hóa, giúp cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Với những phát hiện này, nhóm tác giả nghiên cứu nhận định, chế độ ăn Địa Trung Hải có thể giúp giảm viêm và stress oxy hóa, hỗ trợ kiểm soát bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Chiến lược phòng, chống bệnh còn đi kèm thói quen tập thể dục đều đặn, hạn chế sử dụng đường, bổ sung đủ chất xơ và sử dụng cà phê ở mức điều độ. 

 

Giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh với 6 loại thảo dược

Phân biệt ung thư đại trực tràng với các rối loạn tiêu hóa thông thường

Thận trọng với dấu hiệu đau bụng bên phải

Đồ uống có đường và nguy cơ ung thư gan ở phụ nữ lớn tuổi