Tăng thuế thuốc lá: Người tiêu dùng nói gì?

Theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, từ 2027, các mặt hàng thuốc lá sẽ phải chịu mức thuế tuyệt đối, trong đó mức thuế với thuốc lá điếu là 2.000 đồng/bao từ 2027 và tăng lên 10.000 vào 2031.

Mức thuế tăng chậm, khó làm thay đổi hành vi

Cụ thể, từ 1/1/2027, thuốc lá điếu sẽ bị áp thuế tuyệt đối 2.000 đồng/bao và tăng dần lên 10.000 đồng/bao vào năm 2031. Trong khi đó, xì gà sẽ bị đánh thuế 20.000 đồng/điếu và tăng lên 100.000 đồng vào 2031. Các sản phẩm khác như thuốc lào, thuốc sợi… sẽ chịu mức thuế 20.000 đồng/100g hoặc 100ml, tăng lên 100.000 đồng sau 4 năm.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia và người tiêu dùng, mức tăng 2.000 đồng/bao từ năm 2027 là quá thấp so với giá thị trường hiện nay, khó tạo ra thay đổi đáng kể về hành vi tiêu dùng. Một bao thuốc phổ biến hiện nay có giá từ 10.000–30.000 đồng, nên việc tăng thêm 2.000 đồng không tạo áp lực lớn về tài chính, đặc biệt với những người trưởng thành đã hình thành thói quen hút thuốc lâu năm.

Anh Phạm Quang Đ. (24 tuổi, Hà Nội) cho biết: “Tôi hút thuốc khá lâu rồi, mỗi ngày một bao. Tăng 2.000 đồng thì không đáng kể, không có lý do gì để bỏ. Khi nào tăng gấp đôi, gấp ba thì may ra tôi mới nghĩ lại”.

Giá thuốc vẫn rẻ, học sinh dễ tiếp cận

Một vấn đề đáng lo ngại là dù có lộ trình tăng thuế, thuốc lá vẫn còn quá rẻ và dễ tiếp cận với thanh thiếu niên. Giá bán một bao thuốc dưới 25.000 đồng vẫn phổ biến tại nhiều nơi, khiến học sinh, sinh viên - vốn là nhóm dễ bị tổn thương không gặp rào cản đáng kể khi tiếp cận sản phẩm gây nghiện này. Mặc dù pháp luật cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi, tình trạng học sinh hút thuốc vẫn diễn ra phổ biến tại nhiều khu vực.

Chị Lê Thị Hương (45 tuổi, Nam Định) chia sẻ: “Chỉ cần vài chục nghìn, mấy đứa nhỏ đã có thể góp tiền mua bao thuốc chia nhau hút. Giá tăng 2.000 đồng thì đâu có tác dụng gì. Lo nhất là khói thuốc này ảnh hưởng cả người xung quanh, không riêng gì người hút”.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong mỗi năm, trong đó có 1,3 triệu người chết do hút thuốc thụ động. Riêng tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 100.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Con số này là quá lớn, gần tương đương với dân số tiêu chuẩn của 1 huyện tại Việt Nam.

Không chỉ ảnh hưởng đến người hút, khói thuốc lá còn gây hại nghiêm trọng cho người xung quanh, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi. Các vấn đề sức khỏe liên quan bao gồm ung thư phổi, tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phế quản, hen suyễn… Ngoài ra, thuốc lào cũng chứa nồng độ nicotine rất cao và tạo ra lượng khói lớn, gây hại tương tự hoặc hơn thuốc lá điếu.

Người tiêu dùng kỳ vọng: Cần biện pháp mạnh tay hơn

Điểm nhận được nhiều sự ủng hộ là tăng thuế định kỳ 1 năm một lần, đồng thời điều chỉnh theo chỉ số lạm phát để đảm bảo giá thuốc lá không “rẻ đi” theo thời gian. Ngoài ra, việc ban hành mức giá bán lẻ tối thiểu có thuế cũng được đánh giá là cần thiết, nhằm ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp giảm giá sâu để cạnh tranh, khiến sản phẩm tiếp cận dễ dàng hơn với người thu nhập thấp, học sinh - sinh viên.

Nhưng dù hoan nghênh việc chuyển sang áp dụng thuế tuyệt đối, nhiều người dân cho rằng nếu chỉ tăng nhẹ từng năm mà không có các biện pháp đồng bộ đi kèm, mục tiêu giảm hút thuốc sẽ khó đạt được. Một trong những mối lo lớn nhất từ phía phụ huynh là tình trạng học sinh tiếp cận thuốc lá dễ dàng tại các tiệm tạp hóa, vỉa hè, cửa hàng tiện lợi. Dù luật đã cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi, nhưng việc giám sát và xử phạt còn thiếu hiệu quả. Nhiều người dân kiến nghị cần tăng cường kiểm tra định kỳ, xử phạt nghiêm các điểm bán vi phạm, thậm chí rút giấy phép nếu tái phạm nhiều lần.

Song song với đó, người tiêu dùng cũng nhấn mạnh vai trò của tuyên truyền, giáo dục, truyền thông, đặc biệt trong trường học, cộng đồng dân cư và trên mạng xã hội. “Đừng chỉ treo băng rôn ngày Thế giới Không Thuốc lá rồi để đó, mà cần chiến dịch thường xuyên, gần gũi, có tính lan tỏa. Đặc biệt phải nhắm đúng đối tượng là giới trẻ là những người đang bị hút vào thuốc lá/ thuốc lá điện tử vì tưởng nó ‘sang chảnh’,” chị Hương nhấn mạnh.

 

Thuốc lào: Nét văn hoá xưa cũ nhưng hệ luỵ khôn lường

Tăng thuế thuốc lá liệu có phải là một giải pháp quyết liệt?

Ngày Thế giới Không Thuốc lá 2025: "Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo"

Mẹ hút thuốc lá, con dễ bị béo phì trong tương lai