Thời gian liệu có chữa lành mọi vết thương?

Khi thời gian qua đi, liệu rằng mọi vết thương đều được chữa lành?

Thời gian là yếu tố quan trọng nhưng không phải “thuốc chữa”

Thời gian rõ ràng có vai trò trong quá trình hồi phục cảm xúc. Các nghiên cứu cho thấy càng về sau, con người càng sẵn sàng tha thứ cho lỗi lầm trong quá khứ, cho thấy thời gian giúp dịu bớt cảm xúc tiêu cực. Tuy nhiên, không phải vết thương nào cũng mờ nhạt theo năm tháng. Một nghiên cứu về những người mất người thân cho thấy cảm giác đau buồn có thể kéo dài 1 đến 2 năm, thậm chí lâu hơn ở một số người.

Đặc biệt, những chấn thương tinh thần trong thời thơ ấu là minh chứng rõ ràng rằng thời gian không thể tự chữa lành tất cả. Những trải nghiệm tiêu cực như bạo lực gia đình, bị bỏ rơi, chứng kiến lạm dụng hoặc mất người thân có thể để lại hệ quả suốt đời. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa chấn thương thời thơ ấu với nguy cơ trầm cảm, thất nghiệp, nghiện chất và bệnh mạn tính ở tuổi trưởng thành.

Vai trò thật sự của thời gian

Theo TS. Heather Z. Lyons, Nhà tâm lý học tại Trung tâm Trị liệu Baltimore Therapy Group (Mỹ), thời gian thực chất là “cơ hội”. Việc một người có chữa lành hay không phụ thuộc vào cách họ sử dụng cơ hội đó. Thời gian cho phép con người tìm kiếm sự thấu hiểu, phát triển các mối quan hệ lành mạnh hơn và định hình giá trị sống.

TS. Lyons cũng nhấn mạnh sự khác biệt giữa suy nghĩ lành mạnh và suy nghĩ tiêu cực. Suy nghĩ tích cực kết hợp cả cảm xúc và lý trí, giúp rút ra bài học từ những gì đã xảy ra và tạo động lực tiến về phía trước. Ngược lại, suy nghĩ tiêu cực khiến người ta lặp đi lặp lại cảm giác đau đớn và củng cố niềm tin tiêu cực như “Tôi sẽ luôn bị bỏ rơi” hay “Tôi không xứng đáng được yêu thương”.

Những rào cản ngăn quá trình chữa lành

Thời gian có thể không đủ để làm vết thương nguôi ngoai nếu người trải qua không chủ động đối diện cảm xúc. Một số yếu tố có thể khiến quá trình hồi phục kéo dài hơn, bao gồm:

- Ám ảnh dai dẳng về sự kiện đau buồn như cuộc chia tay.

- Ôm giữ sự giận dữ, không tha thứ cho bản thân hay người khác.

- Phủ nhận rằng biến cố đã xảy ra, hoặc né tránh cảm xúc liên quan.

- Thiếu hệ thống hỗ trợ tinh thần từ gia đình, bạn bè hoặc cộng đồng.

- Dùng các cơ chế đối phó không lành mạnh như rượu, thuốc hoặc chất gây nghiện để làm tê liệt cảm xúc.

Những yếu tố này khiến con người “mắc kẹt” trong quá khứ, như thể thời gian chưa từng trôi qua, và làm chậm quá trình phục hồi.

Làm thế nào để thúc đẩy sự chữa lành

Mặc dù thời gian không tự chữa lành vết thương, nhưng nó cung cấp “không gian” để mỗi người hành động. Các chuyên gia gợi ý một số cách giúp biến khoảng thời gian trôi qua thành cơ hội chữa lành thực sự:

- Tích hợp bài học từ biến cố: Viết nhật ký, sáng tác nghệ thuật, làm nhạc hay kể lại câu chuyện giúp biến nỗi đau thành điều có ý nghĩa, giải phóng cảm xúc bị kìm nén.

- Tôn trọng cảm xúc: Cho phép bản thân trải qua toàn bộ cung bậc cảm xúc mà không tự phán xét. Việc chấp nhận cảm xúc là bước đầu để đi đến sự bình yên.

- Tìm kiếm hỗ trợ: Chia sẻ với bạn bè, gia đình hoặc tham vấn nhà trị liệu tâm lý giúp cảm thấy được thấu hiểu và không cô đơn.

- Sống đúng giá trị: Tham gia những hoạt động mang lại niềm vui, phù hợp với giá trị cá nhân để tạo ra trải nghiệm tích cực mới.

- Rèn luyện sức khỏe tinh thần và thể chất: Thiền định, tập thể dục, thực hành lòng biết ơn giúp hệ thần kinh ổn định và cải thiện khả năng đối diện căng thẳng.

TS. Lyons lưu ý rằng mỗi bước tiến nhỏ đều quan trọng. Khi con người mở lòng đón nhận những trải nghiệm mới, não bộ được “tái huấn luyện” để nhận ra rằng ngoài sự mất mát, vẫn còn nhiều mối quan hệ và nơi chốn an toàn đang chờ đón.

Thời gian là điều kiện, không phải phép màu

Câu nói “thời gian chữa lành mọi vết thương” có thể mang tính an ủi, nhưng không hoàn toàn chính xác. Thời gian chỉ là điều kiện để quá trình chữa lành diễn ra, chứ không phải giải pháp duy nhất. Việc chủ động đối diện, xử lý cảm xúc và tìm kiếm sự hỗ trợ mới là yếu tố quyết định.

Mỗi người có tốc độ hồi phục riêng. Nếu cảm thấy mình không thể thoát khỏi vòng xoáy đau buồn, việc tìm đến chuyên gia tâm lý không phải là dấu hiệu yếu đuối, mà là một cách giúp bản thân có thêm công cụ để vượt qua. Khi kết hợp thời gian với hành động tích cực, chúng ta có cơ hội biến những vết thương thành bài học và bước tiếp một cách vững vàng hơn.

 

Thú cưng: “Liều thuốc” chữa lành tuổi già

DS. Nguyễn Xuân Hoàng: Chữa lành & Chủ động phòng ngừa trước biến đổi khí hậu

48h chữa lành tại Tà Xùa

Trở về với thiên nhiên, chữa lành tâm hồn bằng quy tắc 20-5-3