Bánh chưng, bánh dày đã trở thành món ăn - nét văn hóa truyền thống của người Việt.
Cùng gặp người phụ nữ có thể đánh hơi bệnh Parkinson
“Thổi bay” dấu ấn tuổi tác nhờ bí quyết “trong uống, ngoài bôi”
Sang năm 2018, ăn gì mới sành điệu?
Thời tiết lạnh ảnh hưởng thế nào tới cơ thể bạn?
Việt Trì - thành phố lễ hội, xưa là địa văn hoá, kinh tế, chính trị, kinh đô Nhà nước Văn Lang cùa các vua Hùng đã thịnh trị 2622 năm (2879 - 258 trước công nguyên) (Đại Việt sử ký toàn thư tập I ÷ 71). Trên vùng Đất Tổ đã có con người sinh sống hàng vạn năm để lại nền văn hoá Sơn Vi và cuộc sống liền mạch từ thời văn hoá Phùng Nguyên - Đồng Đậu - Gò Mun - Đông Sơn, Phú Thọ Đất Tổ đã được tích bồi nhiều truyền thống văn hoá được coi là gốc nguồn về truyền thuyết, ngọc phả, lẽ hội truyền thống, tục hèm thờ cúng có liên quan đến thời đại Hùng Vương dựng nước.
Theo thống kê có 60 di tích, đặc biệt duy nhất ở xã Dữu Lâu ven sông Lô thành phố Việt Trì có miều thờ Lang Liêu – Hùng Chiêu Vương, Hùng Vương thứ 7. Nơi đây có đình Hương Trầm với những dộc ruộng lúa nếp thơm nổi tiếng.
Miếu thờ Lang Liêu chỉ còn phế tích được UBND tỉnh Phú Thọ chủ trương khôi phục trong niềm vui lớn UNESCO tôn vinh tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương di sản văn hoá phi vật thể đại diện nhân loại. Phục dựng miếu thờ Lang Liêu - Hùng Vương thứ 7, cần trang nghiêm đẹp đẽ để con cháu về chiêm ngưỡng tham quan, là biểu tượng văn hoá Đất Tổ, làm sâu rộng thêm, vinh dự UNESCO công nhận "Thờ cúng Hùng Vương văn hoá phi vật thể đại diện nhân loại".
Hoàng tử Lang Liêu nằm mơ thấy cách làm bánh chưng, bánh dày (Truyện tranh Sự tích Bánh chưng, bánh dày)Lang Liêu tên huý Tiên Lang, hoàng tử 18 của vua Hùng thứ 6 (Hùng Hy Vương), con bà thứ phi hiền hậu, nhan sắc. Vì được nhà vua rất yêu mến, bị các phi khác trong triều ghen ghét, đố kỵ mà vua sinh ghẻ lạnh, bà buồn phiền chết. Lang Liêu rơi vào hoàn cảnh thân cô, thế cô, lại chưa có vợ, nghèo túng, nhưng được bà con xung quanh cưu mang giúp đỡ chia sẻ lúc khó khăn.
Theo truyền thuyết, vào đầu tháng Chạp hàng năm, để chuẩn bị đón Xuân mới may mắn vui vẻ vua truyền các hoàng tử đến triều ban làm lễ vật cho vua cha dâng cúng tổ tiên nhà Hùng. Lang nào dâng của ngon vật lạ mà lại có ý nghĩa sâu sắc trên đời, khiến Hùng Vương ưng ý sẽ truyền ngôi báu cho nên các hoàng tử đua nhau tìm người giới thiệu của ngon vật lạ khắp nơi.
Lang Liêu trằn trọc mấy đêm không ngủ được, thỉnh thoảng thấy mùi thơm quen quen ấm áp rồi nhận ra hương thơm lúa nếp, nhớ tới mẹ anh rơi nước mắt ngủ thiếp đi. Trong giấc ngủ mơ thấy mẹ hiền về bảo anh: Ở đời con người là quý nhất, thứ đến thực phẩm nuôi sống người như gạo tẻ, gạo nếp mà ta vẫn sử dụng gọi là ngọc thực... Đành rằng gạo tẻ, gao nếp, đỗ xanh, hành thịt mỡ, nhưng chế biến nó thì không ai giống ai phụ thuộc vào tài gia giảm, cẩn thận, thành tâm. Ngày thường phụ thân con thường nói chuyện với các vị bô lão hai quẻ Kiền, Khôn tức là Trời, Đất. Con làm hai thứ bánh chưng hình vuông tượng trưng cho đất, bánh dày hình tròn tượng trưng cho trời. Hôm nào Tết đến dâng lễ cho Phụ vương nhớ nhắc lời mẹ dặn cho phụ vương nghe. Tỉnh giấc, Lang Liêu quyết làm theo lời mẹ dặn trong giấc mơ.
Nên Hoàng tử làm hai loại bánh tượng trưng cho đất và trời dâng vua chaBước sang năm mới, vua Hùng thứ 6 truyền các con đem lễ vật, trên sân rồng chói lọi rực rỡ các lễ vật nào ngà voi, châu báu, các loại quý hiếm trên rừng dưới biển không thiếu thứ gì. Đến lượt Lang Liêu vào dâng lễ, theo sau một cặp nam nữ đầu đội hai mâm nhỏ phủ vải điều. Quỳ trước bệ rồng, Lang Liêu chúc thọ vua cha rồi mở khăn điều, vua cha và các hoàng tử, công chúa cùng các Lạc hầu, Lạc tướng không khỏi ngạc nhiên khi nhìn thấy một chiếc bánh vuông màu lá xanh, một chiếc bánh tròn trắng dày dặn mềm mịn tinh khiết tựa như bầu trời toả hương thơm quen thuộc lúa nếp. Quả là vật lạ chưa thấy bao giờ. Lang Liêu ra hiệu người con trai cầm dao lá trúc cắt ngang chiếc bánh tròn, người con gái cắt chiếc bánh chưng vuông.
Nhà vua tươi cười nói: "Lễ vật này ta và các ngươi chưa thấy bao giờ, bánh tròn tượng trưng trời, bánh vuông tượng trưng đất, đó là hai hình tượng của Dương và Âm, gốc nguồn của mọi sự vật trong vũ trụ. Bánh làm từ lúa gạo, động vật tượng trưng cho sự giàu có của đất nước do bàn tay con người làm ra từ trồng trọt chăn nuôi". Nhà vua bước đến bên Lang Liêu đặt tay lên đầu rồi hỏi chuyện anh. Lang Liêu tâu với cha, anh nằm mơ thấy mẹ về bảo cách anh làm bánh chưng vuông tượng trưng đất, bánh dày tròn tượng trưng cho trời, khớp với hai quẻ Kiền, Khôn của 8 quẻ đơn của Phục Hy. Nhà vua nghe xong, xúc động và hối hận nghĩ lại mình đã hồ đồ bỏ rơi mẹ con Lang Liêu. Vua khen Lang Liêu vừa có đức hạnh vừa có trí thức đáng được truyền ngôi.
Kể từ đây, bánh chưng bánh dày ra đời, là thứ bánh tượng trưng Âm Dương của các vua Hùng để cúng tổ tiên ngày Tết, lễ thần linh, lễ trời đất do vua chủ trì cầu dân an, nước thịnh. Các bộ lạc không có nghi lễ dâng bánh tế trời đất - mà chỉ có nghi lễ hiến tế lấy máu dâng tô tem, vật tổ của bộ lạc.
Bánh chưng, bánh dày trở thành vật phẩm không thể thiếu trong những ngày lễ tếtLang Liêu tuân theo cách trị nước của vua cha, chọn cách trị dân đúng lẽ, gây dựng thân thế đất nước cho đời sau, vua tu luyện bản thân, lấy nhân nghĩa giáo hoá trăm họ, lấy trí nguyện dân no, nước thịnh, thiên hạ thái bình, lòng dân hướng về vua, vua lắng nghe tiếng nói thiên hạ - ngày sóc vọng, trăm quan trăm họ trang nghiêm, tôn kính tổ tiên, tâu lên đất trời ước vọng ấm no hạnh phúc.
Vợ Lang Liêu bà Năng Thị Tiêu cầm ba ngàn quân đánh giặc ở Ngã Ba Hạc giải nguy cho đô thành Văn Lang. Nhân dân thờ bà ở đền Tây Thiên Tam Đảo với Mỹ tự truy phong: "Tam Đảo Sơn trụ quốc thái phu nhân chi thần", con trai trưởng là hoàng tử Uy Vương được truyền ngôi báu.
Theo bản Nam Việt Hùng Vương ngọc phả Vĩnh Truyền soạn năm Thiên phúc nguyên niên (980) đời vua Lê Đại Hành và bản Hùng Đồ Thập bát diệp thánh vương ngọc phả cổ truyền soạn năm Hồng Đức tam nguyên (1472) thời Lê Thánh Tông, Thụy hiệu của Hùng Chiêu Vương là Hùng Chiêu Vương Minh Tông hoàng đế. Tên Mỹ tự truy phong là Hùng Vương dương long nghĩa lĩnh thần công dũng lược thánh vương.
Làng Hương Trầm, xã Dữu Lâu - TP. Việt Trì vùng nội đô nước Văn Lang xưa, nơi có lúa nếp thơm nổi tiếng, gắn liền với miếu thờ Lang Liêu (nay chỉ còn phế tích). Phải chăng, mẹ con Lang Liêu lúc thân cô thế cô đã sống ở đây, mà cảm nhận được hương vị thơm ngon của lúa nếp đã tạo ra bánh chưng bánh dầy, lễ vật độc đáo thờ cúng tổ tiên, thần linh và trời đất. Một sản phẩm thanh khiết nguyên thủy, ẩn chứa học thuyết Âm dương ngũ hành - vũ trụ luận phương Nam, nó ở trong tâm thức, dòng máu Việt - "Hồn Việt" nên mới có sức sống trường tồn theo dòng thời gian. Đó là ý nghĩa và niềm tự hào chân chính về Lang Liêu, một vị vua hiền tài - Nhà văn hoá thời đại Hùng Vương và là ông tổ của ngành văn hóa ẩm thực Việt Nam.
Nên đọcKhông ít người đã đặt câu hỏi, vì sao lại coi Hùng Chiêu Vương là ông tổ của ngành văn hóa ẩm thực Việt Nam. Thực tế, văn hóa ẩm thực nhân dân ta có câu “Có thực mới vực được đạo”, Lang Liêu được trao ngôi báu vì đã sáng tạo ra bánh chưng, bánh dày trường tồn theo dòng lịch sử. Ta thấy ông cha ta coi trọng việc ăn uống đến mức nào. Nói “thực” là nói vật chất , nói “đạo” là nói đến tinh thần thuộc thượng tầng kiến trúc. Phương Tây có câu “Ăn để mà sống chứ không phải sống để mà ăn” họ coi nhẹ việc ăn uống. Có câu chuyện như vậy vì nền văn hóa Việt Nam gốc nông nghiệp lúa nước - trọng Tĩnh, nền văn hóa phương Tây gốc du mục - trọng Đồng.
Cây lúa nước rễ mọc dưới nước, thân lá vươn lên trời hấp thụ năng lượng nhật nguyệt, hoa lúa nở vào giờ Ngọ cực dương, và giờ Tý cực ấm nên hạt thóc gạo hấp thu khí âm, dương hoàn hảo hài hòa tuyệt đối, loại ngũ cốc này gọi là Ngọc thực. Ông cha ta có câu”Người sống vì gạo, cá bạo về nước”.
Câu chuyện bánh chưng, bánh dày nói về “Hồn Việt” văn hóa Việt Nam - triết lý nhân sinh vũ trụ: “Âm dương Ngũ hành” còn thông điệp về việc ăn ngũ cốc, thực vật là hàng đầu. Bánh chưng, bánh dày là mô hình về ăn thực vật thuộc âm tính phù hợp với môi trường Phương Nam nóng – dương tính (Âm dương hài hòa). Trong bữa ăn cơ cấu có nhiều món thuộc (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ), Kim vị nhạt, Mộc vị chua, Thủy vị mặn, Hỏa vị đắng, Thổ vị ngọt. Ngày nay, ta vẫn thấy mâm cơm của Việt Nam có nhiều món. Thật là lý thú khi tổng thống Mỹ thăm Việt Nam đi tìm ăn phở có nhiều vị theo triết lý âm dương ngũ hành.
Bánh chưng, bánh dày mô hình hóa triết lý Âm dương Ngũ hành của Hùng Chiêu Vương là khởi thủy, là ông tổ văn hóa ẩm thực Việt Nam, ngày nay vẫn còn nguyên giá trị.
Dược phẩm Thái Minh đạt Thương hiệu Quốc gia 2024
06/11/2024 13:43
Những vi chất cần bổ sung khi thực hiện chế độ ăn chay
04/11/2024 16:35
Bổ sung magne để có giấc ngủ ngon
24/10/2024 19:41
Thực phẩm chức năng giúp giảm hormone căng thẳng cortisol
14/10/2024 10:10
Thực phẩm bổ sung probiotic có tác dụng giảm cân hay không?
11/10/2024 11:26
Lợi ích của chiết xuất anh đào châu Phi với sức khỏe phái mạnh
04/10/2024 16:58
Hesperidin: Chất chống oxy hóa mạnh mẽ trong vỏ, cùi quả cam chanh
24/09/2024 14:23
Bình luận của bạn