Ngày càng nhiều thêm các tác hại của hạt vi nhựa

Hạt vi nhựa là các hạt nhựa có kích thước siêu nhỏ, đôi khi không thể nhìn bằng mắt thường.

Theo một nghiên cứu tổng hợp gần 3.000 công trình khoa học, được công bố trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ Môi trường (Environmental Science & Technology), đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh đáng báo động về tác động của vi nhựa lên sức khỏe con người. Kết quả nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ đáng kể giữa việc tiếp xúc với vi nhựa và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm ung thư ruột kết, suy giảm chức năng sinh sản ở cả nam và nữ, cũng như tổn thương phổi và nguy cơ ung thư phổi.

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), vi nhựa là những hạt nhựa siêu nhỏ, có kích thước từ 5mm đến 1 nanomet. Khi so sánh với sợi tóc của người, hạt vi nhựa có thể có kích thước nhỏ hơn chỉ bằng 1/80.000. Mỗi năm trên thế giới lại có thêm gần 460 triệu tấn nhựa và theo dự kiến, con số này sẽ tăng lên gấp 3 lần vào năm 2060.

Nghiên cứu được thực hiện bởi TS. Nicholas Chartres – nghiên cứu cấp cao thuộc Đại học Sydney (Australia). Trong những năm gần đây, số lượng nghiên cứu về vấn đề này ngày càng tăng, và đánh giá tổng hợp mà TS. Chartres thực hiện đã cung cấp một bức tranh toàn cảnh về các tác động đa dạng của vi nhựa.

Các kết quả nghiên cứu trước đó đã chỉ ra rõ ràng rằng vi nhựa có thể gây ra những tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa, hô hấp và sinh sản của con người. Khi chúng ta hít thở, ăn hải sản hoặc uống nước, vi nhựa xâm nhập vào cơ thể và gây ra những ảnh hưởng không mong muốn đối với các hệ thống cơ quan quan trọng.

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành đánh giá toàn diện chất lượng của từng nghiên cứu và tổng hợp các bằng chứng, đặc biệt chú trọng đến những nghiên cứu trên động vật. Dựa trên tiêu chí này, họ phân loại mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với vi nhựa trong không khí và các vấn đề sức khỏe thành bốn cấp độ: đã biết, được cho là, nghi ngờ và không thể phân loại. Kết quả cho thấy, vi nhựa được "nghi ngờ" đã gây ra những tác động tiêu cực đến hệ thống sinh sản, tiêu hóa và hô hấp của con người. Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra một mối liên hệ tiềm ẩn giữa vi nhựa và ung thư đại tràng.

Do kích thước siêu nhỏ và sự phổ biến rộng rãi, việc xác định chính xác lượng vi nhựa mà một người tiếp xúc hàng ngày là vô cùng khó khăn. Thêm vào đó, vi nhựa không chỉ đơn thuần là nhựa mà còn chứa nhiều loại hóa chất khác, khiến việc đánh giá tác động của chúng lên sức khỏe trở nên phức tạp hơn. Mặc dù chưa có kết luận cuối cùng nhưng các nhà khoa học đồng ý rằng vi nhựa đã xâm nhập vào mọi ngóc ngách của cuộc sống chúng ta, từ không khí chúng ta hít thở, thực phẩm chúng ta ăn cho đến các đại dương bao la.

Nghiên cứu trên tập trung vào các hạt vi nhựa lơ lửng trong không khí, cho thấy sự hiện diện của chúng ở những vùng xa xôi nhất trên Trái đất. Các hạt vi nhựa có thể bay vào không khí qua nhiều con đường như bốc hơi từ đại dương, phân hủy từ các bãi rác, hoặc phát thải từ lốp xe. Đặc biệt, các đám cháy rừng đã trở thành một nguồn phát tán vi nhựa lớn, khi chúng đốt cháy các vật liệu nhựa trong các ngôi nhà và cơ sở hạ tầng. Ngoài ra, chúng ta còn tiếp xúc với vi nhựa qua thực phẩm, đặc biệt là hải sản, và thậm chí có thể qua da, mặc dù con đường này ít phổ biến hơn.

Các hạt vi nhựa có khả năng tích lũy sinh học trong cơ thể con người, dần dần lắng đọng trong các mô và tồn tại trong thời gian dài. Liều lượng tích lũy này tỉ lệ thuận với thời gian tiếp xúc. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của vi nhựa lên sức khỏe con người không đồng đều. Các cá nhân mắc bệnh mạn tính, đặc biệt là các bệnh liên quan đến phổi hoặc ung thư, có thể dễ bị tổn thương hơn.

Bên cạnh đó, các yếu tố xã hội cũng đóng vai trò quan trọng. Những nhóm dân cư có điều kiện kinh tế xã hội thấp, cư dân các nước đang phát triển và một số nhóm nghề nghiệp nhất định thường tiếp xúc với mức độ ô nhiễm cao hơn, bao gồm cả ô nhiễm không khí và thực phẩm chứa nhựa. TS. Chartres giải thích: "Các yếu tố kinh tế xã hội như nghèo đói tạo ra áp lực lớn lên cơ thể, làm gia tăng mức độ tổn thương trước các tác nhân độc hại. Những cá nhân phải đối mặt với nhiều căng thẳng, cả về thể chất lẫn tinh thần, sẽ dễ bị tổn thương hơn trước tác động của vi nhựa."

Cuối cùng, TS. Chartres nhấn mạnh, vi nhựa đang trở thành một vấn đề môi trường nghiêm trọng và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Việc loại bỏ hoàn toàn vi nhựa khỏi môi trường là rất khó khăn, đặc biệt khi hệ thống thực phẩm của chúng ta phụ thuộc nhiều vào bao bì nhựa. Để làm giảm tác động của vi nhựa, mọi người cần có những hành động từ cá nhân đến cộng đồng. Mỗi người có thể đóng góp bằng cách lựa chọn thực phẩm tươi sống, tìm hiểu về nguồn gốc sản phẩm và giảm thiểu việc sử dụng các sản phẩm nhựa. Các quốc gia cần có những chính sách mạnh mẽ hơn để hạn chế sản xuất và sử dụng nhựa, cũng như hỗ trợ việc sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm thân thiện với môi trường.

 

Hạt vi nhựa: “Sát thủ thầm lặng” tác động đến quá trình đông máu

Hạt vi nhựa có thể làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ

Phát hiện hạt vi nhựa trong mô tĩnh mạch người

Hạt vi nhựa trong thực phẩm, nước uống có hại gì cho sức khỏe?