Kỹ năng giải quyết vấn đề - Chìa khóa chống stress hiệu quả

Phương pháp giải quyết vấn đề là một công cụ giúp bạn giải quyết nhiều vấn đề mà bạn đang gặp phải.

Cuộc sống luôn mang đến những thử thách, và đôi khi chúng ta cảm thấy choáng ngợp trước những vấn đề tưởng chừng như không thể giải quyết. Phản ứng bản năng của nhiều người là né tránh hoặc lo lắng quá mức, nhưng những cách tiếp cận này thường phản tác, khiến vấn đề thêm tồi tệ và ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần.

Thay vì vậy, hãy trang bị cho bản thân kỹ năng giải quyết vấn đề hiệu quả để chủ động đối mặt với mọi khó khăn. Dưới đây là phương pháp giải quyết vấn đề có cấu trúc được TS tâm lý Trịnh Thanh Hương, Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia (thuộc Bệnh viện Bạch Mai) chia sẻ để giúp mọi người có thể tìm giải pháp cho một vấn đề mà mọi người đang gặp phải.

Phương pháp này bao gồm 6 bước:

Bước 1: Xác định vấn đề

Việc xác định có vấn đề thường không quá khó khăn. Chúng ta thường tự nhận biết được mình đang gặp khó khăn vì lúc đó chúng ta sẽ cảm thấy căng thẳng hoặc thấy mình lo lắng rất nhiều về nó.

Tuy nhiên, việc xác định chính xác vấn đề đang khó khăn (khó khăn ở đâu, như thế nào, liên quan đến ai…) có thể khó khăn hơn một chút. Bằng cách dành thời gian suy nghĩ về tất cả các yếu tố khác nhau của tình huống (thời gian xuất hiện khó khăn, hoàn cảnh, địa điểm, người có liên quan, kỳ vọng và mong muốn của bản thân…), bạn thường có thể tìm ra vấn đề của mình là gì.

Nếu bạn đã dành thời gian suy nghĩ về vấn đề đó nhưng vẫn chưa có định nghĩa rõ ràng về vấn đề, thì việc nói chuyện về vấn đề đó với người mà bạn tin tưởng thường rất hữu ích.

Bước 2: Động não tìm các giải pháp khả thi cho vấn đề

Khi động não, bạn nghĩ ra càng nhiều giải pháp càng tốt và viết tất cả chúng ra giấy. Bạn không từ chối bất kỳ ý tưởng nào hoặc cố gắng chỉ nghĩ ra ý tưởng tốt nhất.

Bạn nên sử dụng trí tưởng tượng của mình và nghĩ về tất cả các khả năng. Ngay cả những ý tưởng rõ ràng là không thực tế hoặc không khả thi cũng có thể có những yếu tố hữu ích.

Bước 3: Kiểm tra các giải pháp này

Xem xét ưu và nhược điểm của từng giải pháp bạn đã nghĩ đến. Đối với mỗi giải pháp, hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau:

- Có bất kỳ hậu quả tiêu cực tiềm ẩn nào (ngay lập tức hoặc trong tương lai gần) không?

- Sẽ mất bao nhiêu thời gian để thực hiện việc này?

- Cái này có cần nhiều tiền không?

- Tôi có đủ kỹ năng để thực hiện việc này không?

- Tôi có các nguồn lực cần thiết không?

- Điều này có cần sự hợp tác của những người khác không và nếu có, họ có khả năng hợp tác không?

- Tôi có gặp khó khăn gì khi thực hiện giải pháp này không?

Bước 4. Quyết định giải pháp nào bạn sẽ thử

Bạn quyết định chọn giải pháp nào sẽ phụ thuộc vào mức độ khẩn cấp của vấn đề và những khó khăn mà bạn lường trước được khi thực hiện các giải pháp khác nhau. Trong tình huống cần xử lý vấn đề nhanh chóng, bạn có thể chọn một giải pháp mà bạn có thể áp dụng ngay (mặc dù đây có thể không phải là giải pháp lý tưởng).

Bước 5. Lập kế hoạch về cách bạn sẽ thực hiện giải pháp này

Để giải pháp của bạn tác động đến vấn đề của bạn, bạn cần đưa nó vào thực tế, gắn với thực tế. Nhiều giải pháp sẽ có một số bước đối với chúng. Chia nhỏ giải pháp bạn đã chọn thành các bước nhỏ dễ thực hiện và xác định cách thức và thời điểm bạn sẽ thực hiện từng bước.

Ví dụ: Nếu nghĩ rằng nấu một nồi cơm là khó khăn, ta có thể chia nhỏ thành các bước: Rửa nồi, vo gạo, cho vào nồi, đổ nước, cắm điện, ấn nút nấu và chờ cơm chín. Giải quyết vấn đề đòi hỏi sự kiên nhẫn và bền bỉ.

Bước 6. Xem lại tiến trình của bạn

Giải quyết vấn đề là một quá trình liên tục và đòi hỏi bạn phải thường xuyên xem xét tiến trình và sửa đổi giải pháp của mình. Bạn không thể nghĩ ra tất cả những khó khăn tiềm ẩn mà bạn có thể gặp phải khi thực hiện giải pháp của mình. Việc xem xét tiến trình của bạn có thể giúp bạn xác định bất kỳ vấn đề nào. Các bước có thể cần được sửa đổi hoặc thêm các bước mới. Bạn có thể cần xem xét một giải pháp khác nếu giải pháp hiện tại bạn đang làm việc không giúp được gì.

Sau khi thực hiện xong một vấn đề hãy nhớ chúc mừng bản thân. Luôn nhớ chúc mừng bản thân vì cả những nỗ lực và tiến bộ của bạn.

Phương pháp giải quyết vấn đề là một công cụ giúp bạn giải quyết nhiều vấn đề mà bạn đang gặp phải. Nó sẽ không làm cho mọi vấn đề của bạn biến mất và cũng không giúp giải quyết mọi vấn đề của bạn. Tuy nhiên, với thời gian và thực hành sử dụng phương pháp này, bạn sẽ thấy rằng mình có khả năng đối phó tốt hơn và ít căng thẳng hơn khi khó khăn xuất hiện.

 

5 tín hiệu “kêu cứu” từ làn da đang bị stress

Người bị viêm mạn tính nên tránh xa căng thẳng, stress

Nguyên tắc “5 chữ R” giúp giảm stress, phòng ngừa rối loạn sự thích ứng

Cần làm gì khi tim đập nhanh lúc căng thẳng, hồi hộp?