Nguyên tắc “5 chữ R” giúp giảm stress, phòng ngừa rối loạn sự thích ứng

Các yếu tố gây sang chấn trong rối loạn sự thích ứng là những biến cố thường gặp trong cuộc sống hoặc có tính thảm họa

Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh rối loạn sự thích ứng ước tính từ 2 đến 8% dân số nói chung. Phụ nữ được chẩn đoán mắc chứng rối loạn này gấp đôi nam giới. Các rối loạn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thường được chẩn đoán ở thanh, thiếu niên. Ngoài ra, những người mắc bệnh cũng dễ rơi vào trạng thái rối loạn sự thích ứng. Một nghiên cứu ở Nhật Bản cho thấy, có tới 35% bệnh nhân ung thư vú mắc rối loạn sự thích ứng. 

Theo TS.BS Dương Minh Tâm, Trưởng Đơn nguyên liên quan đến rối loạn tâm thần stress - Viện Sức khỏe tâm thần, cho biết yếu tố nguy cơ gây bệnh là người bệnh trải qua căng thẳng đáng kể trong thời thơ ấu hoặc có vấn đề Sức khỏe tâm thần khác, hoàn cảnh sống khó khăn, bị lạm dụng hoặc tấn công thể chất hoặc tấn công tình dục, gia đình tan vỡ khi còn nhỏ, được bao bọc quá mức hay thay đổi môi trường sống, môi trường học tập…

Không chỉ có những người gặp các vấn đề khó khăn, mất mát trong cuộc sống, mà rối loạn sự thích ứng cũng xảy ra ở những người có con cái thành đạt: Các con đi du học nước ngoài, bố mẹ không chịu nổi sự xa con...

"Các triệu chứng rối loạn sự thích ứng bắt đầu trong vòng 3 tháng kể từ khi tác nhân gây căng thẳng xuất hiện. Stress được xem là yếu tố tác động trực tiếp đến rối loạn sự thích ứng, nếu không có stress thì rối loạn này không xảy ra", bác sĩ Minh Tâm cho biết thêm.

Các vấn đề stress khác thường gặp dẫn đến rối loạn sự thích ứng là ly hôn hoặc thay đổi hoàn cảnh (nghỉ hưu, sinh con hoặc đi học xa), mất việc làm, mất người thân, gặp vấn đề về tài chính, mắc bệnh...

Bệnh lý rối loạn sự thích ứng thay đổi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tác nhân gây sang chấn và các triệu chứng chiếm ưu thế. Hầu hết trường hợp rối loạn sự thích ứng tự khỏi trong vòng 6 tháng kể từ khi xảy ra sang chấn. Một số trường hợp, nhất là trẻ em và thanh thiếu niên, có thể chịu những ảnh hưởng lâu dài do chứng rối loạn này gây ra. Các triệu chứng của rối loạn sự thích ứng có thể bao gồm:

- Giảm khả năng tập trung và suy nghĩ

- Mệt mỏi, mất ngủ

- Thay đổi vị giác

- Lo âu, hồi hộp, vã mồ hôi, khó thở

- Thường xuyên cáu giận, đổ lỗi cho người khác

- Có thái độ hận thù, khó tập trung

- Mất lòng tin hoặc sự tự trọng

- Cảm thấy tội lỗi và tự hủy hoại hoặc tự sát,…

Do đó, bác sĩ khuyến cáo khi có các biểu hiện lâm sàng của bệnh, cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời. Phương pháp điều trị rối loạn sự thích ứng bao gồm liệu pháp tâm lý, hóa dược hoặc cả hai. Hiện tại, tâm lý trị liệu vẫn là cách điều trị được lựa chọn cho các rối loạn sự thích ứng.

Để phòng ngừa rối loạn sự thích ứng, bác sĩ Tâm đưa ra lời khuyên nên tìm cho mình một môn thể thao hoặc hoạt động yêu thích lành mạnh phù hợp với cơ thể và rèn luyện đều đặn. Bên cạnh đó, cần có một lối sống, cách tư duy tích cực, khi tiếp nhận một thông tin nên nhìn ở hướng mở, hướng vươn lên chứ không nên chỉ nhìn theo khía cạnh tiêu cực. Ngoài ra cần phải thực hiện nguyên tắc 5 chữ R để giúp giảm stress, đó là:

- Recognition: Xác định nguyên nhân, nguồn gốc của stress, giáo dục và nâng cao nhận thức.

- Relationships: Tìm kiếm sự giúp đỡ, hỗ trợ, trấn an.

- Removal: Loại bỏ các yếu tố gây stress và các yếu tố kích thích.

- Relaxation: Thư giãn thông qua các kỹ thuật như thiền, xoa bóp, tập thở.

- Re-engagement: Tái tương tác thông qua tái tiếp xúc có quản lý và giải mẫn cảm.

 

Bác sĩ chia sẻ cách giúp hạ huyết áp tự nhiên

Kịp thời cung ứng trở lại các vaccine cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng

Infographic: 6 dưỡng chất giúp chống lão hóa hiệu quả

Bí quyết giúp ngăn ngừa cơn đau nửa đầu