Những lợi ích sức khoẻ bất ngờ từ quả bứa

Quả bứa hay còn được gọi là quả măng cụt rừng, có nguồn gốc từ Ấn Độ và mọc nhiều ở miền Trung nước ta.

Quả bứa (Garcinia cambogia) là một loài cây thân gỗ thuộc họ với quả măng cụt, thường mọc hoang ở vùng rừng núi miền Trung, Tây Nam Bộ Việt Nam, đặc biệt là khu vực tỉnh Kon Tum (tỉnh Quảng Ngãi cũ). Quả có vỏ dày, màu xanh khi non và chuyển vàng khi chín, phần thịt bên trong chia múi mọng nước. Ngoài việc dùng làm gia vị trong các món cá kho, canh chua hay nước luộc rau, quả bứa còn được phơi khô để dùng quanh năm.

Không chỉ được yêu thích bởi hương vị, quả bứa còn là nguồn dược liệu quý với nhiều tác dụng đã được ghi nhận trong y học cổ truyền cũng như các nghiên cứu hiện đại.

Giá trị dinh dưỡng của quả bứa

Trong 100gr vỏ bứa chứa khoảng 17,2gr carbohydrate; 2,3gr protein; 1,24gr chất xơ và chỉ 0,5gr chất béo. Bên cạnh đó, vỏ bứa cũng giàu các khoáng chất như calci (250mg), sắt (15,14mg), cùng vitamin C và acid oxalic. Đặc biệt, hợp chất hydroxycitric acid (HCA) được xem là thành phần hoạt chất chính, gắn liền với nhiều lợi ích chuyển hóa.

Ngoài ra, quả bứa còn chứa các flavonoid, polyphenol, luteolin và kaempferol có hoạt tính chống oxy hóa mạnh.

Hỗ trợ giảm cân và kiểm soát mỡ máu

Một trong những ứng dụng nổi bật nhất của quả bứa là hỗ trợ giảm cân. Hợp chất HCA có trong vỏ bứa được chứng minh có khả năng ức chế enzyme citrate lyase tham gia vào quá trình chuyển hóa carbohydrate thành chất béo. Cơ chế này giúp giảm tổng hợp mỡ, làm nhỏ kích thước tế bào mỡ và giảm cảm giác thèm ăn.

Một số nghiên cứu trên người cho thấy, việc bổ sung chiết xuất quả bứa có thể hỗ trợ giảm một lượng cân nhỏ (khoảng 1-2kg sau 8-12 tuần). Tuy nhiên, hiệu quả sẽ rõ rệt hơn khi kết hợp cùng chế độ ăn uống và vận động hợp lý.

Bên cạnh tác dụng giảm cân, HCA còn có thể làm giảm mức cholesterol “xấu” (LDL) và triglyceride, đồng thời tăng cholesterol “tốt” (HDL), từ đó góp phần bảo vệ tim mạch.

Ổn định đường huyết và phòng ngừa đái tháo đường

Nhờ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và cải thiện phản ứng insulin, quả bứa được xem là một trợ thủ đắc lực trong việc phòng ngừa đái tháo đường type 2, đặc biệt ở những người thừa cân, béo phì. Chiết xuất bứa có thể giúp kiểm soát đường huyết, hạn chế tăng đường sau ăn và tăng độ nhạy insulin.

Một số nghiên cứu trên động vật cũng ghi nhận khả năng giảm glucose huyết của HCA, song các nghiên cứu trên người còn hạn chế và cần được nghiên cứu sâu hơn nữa.

Tác động tích cực đến tâm trạng

Các hợp chất hữu cơ trong quả bứa đặc biệt là HCA được cho là có khả năng điều hòa hoạt động chất dẫn truyền thần kinh như serotonin - hormone liên quan đến cảm giác hài lòng và thư giãn. Nhờ đó, quả bứa có thể gián tiếp hỗ trợ cải thiện tâm trạng, làm giảm căng thẳng và hỗ trợ các liệu pháp điều trị trầm cảm nhẹ.

Tiềm năng chống viêm và hỗ trợ hiệu suất vận động

Một số thử nghiệm trên động vật cũng chỉ ra, quả bứa có thể giúp làm giảm biểu hiện của các gene liên quan đến viêm, cho thấy tiềm năng kháng viêm tự nhiên. Ngoài ra, liều thấp HCA còn được khảo sát về khả năng cải thiện sức bền khi vận động, dù các bằng chứng hiện vẫn còn sơ khai.

Công dụng trong y học cổ truyền

Trong Đông y, phần vỏ quả bứa được dùng để chữa ho ra máu, viêm dạ dày, tiêu hóa kém, dị ứng ngoài da và viêm loét. Nhựa cây bứa còn được sử dụng ngoài da để hỗ trợ điều trị bỏng.

Một số lưu ý khi dùng quả bứa

Quả bứa thường được dùng dưới dạng phơi khô hoặc tươi để nấu ăn. Bứa khô cũng là nguyên liệu phổ biến để pha trà hỗ trợ giảm cân hoặc điều hòa huyết áp. Liều dùng an toàn cho trà bứa là khoảng 40-50gr khô/ngày, nấu với 1,2 lít nước và uống rải rác trong ngày, tốt nhất là trước bữa ăn 30 phút.

Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều quả bứa có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu, rối loạn tiêu hóa, thậm chí tổn thương gan nếu nạp quá 2.800mg HCA mỗi ngày. Đã có một số trường hợp hiếm cần ghép gan liên quan đến việc lạm dụng thực phẩm bổ sung chứa garcinia cambogia.

Ngoài ra, quả bứa có thể tương tác với một số loại thuốc như thuốc chống đông máu, thuốc đái tháo đường hoặc thuốc hạ huyết áp. Phụ nữ mang thai và đang cho con bú được khuyến cáo không nên sử dụng.

 

Muốn sở hữu mái tóc khỏe, đừng bỏ qua những thực phẩm này

Loại trái cây mùa Hè giúp giải nhiệt, tốt cho sức khỏe

Cảnh giác dư lượng thuốc trừ sâu trong trái cây họ cam quýt

5 loại trái cây giúp tăng cường miễn dịch