7 chất tạo ngọt có liên quan đến nguy cơ suy giảm nhận thức

Thói quen sử dụng đường ăn kiêng có thể ảnh hưởng đến não bộ

Mối liên hệ giữa chất tạo ngọt và chức năng nhận thức

Nghiên cứu trên hơn 12.000 người Brazil kéo dài trong 8 năm đã phát hiện mối liên hệ giữa thói quen sử dụng chất tạo ngọt và nguy cơ suy giảm nhận thức, đặc biệt ở những người dưới 60 tuổi.

Chất tạo ngọt còn được gọi là đường ăn kiêng, đường hóa học là phụ gia thực phẩm được sử dụng nhằm cắt giảm calo trong thực phẩm và đồ uống, giảm nguy cơ sâu răng và hỗ trợ kiểm soát đường huyết.

Nghiên cứu trên phát hiện, khẩu phần ăn của người Brazil có chứa 7 loại chất tạo ngọt phổ biến gồm: Aspartame, saccharin, acesulfame-K, erythritol, sorbitol, xylitol, tagatose. Sử dụng các chất tạo ngọt ở hàm lượng cao có liên quan đáng kể đến suy giảm nhận thức tổng thể và khả năng ngôn ngữ, dựa trên nhiều bài kiểm tra trí tuệ khác nhau.

Kết quả này được ghi nhận ở mọi đối tượng, nhưng nguy cơ suy giảm trí nhớ rõ rệt nhất ở những người mắc đái tháo đường.

Điều thú vị là tác động mạnh hơn ở nhóm người dưới 60 tuổi, trong khi ở nhóm người cao tuổi thì không thấy mối liên hệ đáng kể. Điều này cho thấy thói quen ăn uống có thể để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe não bộ, thậm chí là hàng chục năm trước khi triệu chứng sa sút trí tuệ xuất hiện.  

PGS.TS Claudia Suemoto, giảng viên Lão khoa tại Đại học Sao Paulo (Brazil), đồng tác giả nghiên cứu cho biết, chức năng nhận thức của não bộ đạt đỉnh vào tuổi 25-30, sau đó sẽ suy giảm dần một cách chậm rãi. Nghiên cứu này chỉ ra rằng sử dụng quá nhiều chất tạo ngọt có thể đẩy nhanh quá trình tự nhiên này, ngay cả ở người trung niên.

Giả thuyết cho rằng chất tạo ngọt có thể tác động đến não bộ thông qua các cơ chế như gây viêm thần kinh, thoái hóa thần kinh hoặc làm gián đoạn trục ruột - não. PGS.TS Suemoto lấy dẫn chứng các nghiên cứu trên động vật cho thấy aspartame có thể gây viêm trong não. Trong khi đó, các loại rượu đường như erythritol và sorbitol làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột và ảnh hưởng đến hàng rào máu - não.

Làm sao để cắt giảm chất tạo ngọt?

Đây là nghiên cứu đoàn hệ quy mô lớn đầu tiên cho thấy mối liên hệ giữa chất tạo ngọt nhân tạo và suy giảm nhận thức. Đáng tiếc là một số nguyên liệu như sucralose và stevia chưa có sẵn ở Brazil nên không được nghiên cứu.

Dù vậy PGS.TS Suemoto nhấn mạnh rằng vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu đo lường khách quan lượng chất tạo ngọt mà người tham gia sử dụng, cũng như kết hợp chụp ảnh sọ não để xác định vùng nào bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Dựa trên dữ liệu hiện có, các chuyên gia cho rằng nguyên tắc quan trọng là dùng chất tạo ngọt ở mức độ vừa phải, lý tưởng là tránh sử dụng hàng ngày.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) hiện vẫn coi các loại chất tạo ngọt này an toàn cho con người. Nhóm phụ gia nói trên được sử dụng phổ biến trong thực phẩm và đồ uống chế biến sẵn như: Nước ngọt ăn kiêng và đồ uống “không đường”; Kẹo cao su và kẹo ngậm không đường; Các dòng sản phẩm “không calo”; Sữa chua và pudding; Nước sốt salad, nước chấm và gia vị.

Nếu bạn đang dùng chất tạo ngọt thay thế đường mỗi ngày, có thể cân nhắc thay đổi chế độ để bảo vệ não bộ. Ví dụ, thay vì dùng nước ngọt ăn kiêng, hãy uống nước có gas pha thêm hoa quả tươi. Chiến lượng tốt nhất để bảo vệ não bộ khỏi nguy cơ lão hóa là ăn nhiều thực phẩm toàn phần có nguồn gốc thực vật như trái cây, rau lá xanh, các loại hạt và ngũ cốc.

 

Cảnh báo của WHO về chất tạo ngọt aspartame gây nhiều tranh cãi

Danh sách thực phẩm chứa đường hóa học aspartame cần tránh ngay!

Podcast: Người bệnh đái tháo đường ăn nhiều bánh chưng có sao không?

Người bệnh tim mạch có nên dùng đường ăn kiêng erythritol?