Tại sao ngày càng nhiều người trẻ mắc ung thư?

Chẩn đoán ung thư đang ngày càng phổ biến ở những người trưởng thành dưới 50 tuổi.

Một nghiên cứu gần đây ước tính đến năm 2030, số lượng chẩn đoán ung thư khởi phát sớm có thể tăng khoảng 30% trên toàn thế giới, số người chết vì căn bệnh hiểm nghèo này cũng có khả năng tăng khoảng 20%. Ahmedin Jemal, phó chủ tịch về giám sát và khoa học công bằng y tế (Surveillance & Health Equity Science - SHES) tại Hiệp hội Ung thư Mỹ (ACS), cho biết: “Phát hiện nổi bật nhất trong thập kỷ qua là tỷ lệ mắc ung thư đang gia tăng ở lứa tuổi thanh niên”.

Theo dữ liệu của ACS, ung thư vẫn được chẩn đoán phổ biến nhất ở những người trên 65 tuổi. Tại Mỹ, chỉ có khoảng 12% ca ung thư được chẩn đoán ở những người trưởng thành dưới 50 tuổi. ACS cho biết một phụ nữ ở Mỹ có khoảng 1/17 nguy cơ bị chẩn đoán mắc ung thư trước khi bước sang tuổi 50, trong khi đó ở đàn ông, tỉ lệ này là 1/29. Phụ nữ có nhiều khả năng được chẩn đoán cao hơn phần lớn là do ung thư vú rất phổ biến.

Theo một nghiên cứu năm 2023 trên tạp chí JAMA Network Open, Mỹ, vào năm 2019, cứ 100.000 người Mỹ dưới 50 tuổi thì có khoảng 103 ca ung thư được chẩn đoán, tăng khoảng 100 người so với năm 2010. Nhìn chung đây có vẻ là một mức tăng nhỏ, nhưng lại không phải là một dấu hiệu khả quan, đặc biệt là trong cùng khoảng thời gian đó, tỷ lệ mắc ung thư ở người lớn tuổi tại Mỹ đã giảm. 

Những con số đặc biệt đáng chú ý đối với một số loại ung thư

Theo một nghiên cứu năm 2022, ung thư đại trực tràng hiện được chẩn đoán ở những người trẻ tuổi với tần suất gần như gấp đôi so với những năm 1990. Tỷ lệ mắc bệnh đã tăng nhanh ở người trẻ từ 8,6 trên 100.000 người vào năm 1992 lên 12,9 trên 100.000 người vào năm 2018. 10–12% tổng số ca ung thư đại trực tràng hiện nay xảy ra ở người trẻ tuổi. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các loại ung thư đường tiêu hóa khác cũng đang gia tăng trong nhóm dân số này.

Theo một nghiên cứu năm 2024, ung thư vú khởi phát sớm cũng đang trở nên phổ biến hơn, với tỷ lệ mắc bệnh hàng năm tăng gần 4% ở phụ nữ Mỹ trong giai đoạn 2016 - 2019. Bác sĩ Matthew Triplette, nhà nghiên cứu về phổi tại Trung tâm ung thư Fred Hutch ở Seattle, cho biết ung thư phổi hiện nay cũng ảnh hưởng đến phụ nữ trẻ ở mức độ đáng ngạc nhiên, ngay cả với những người chưa bao giờ hút thuốc.

Điều gì dẫn đến xu hướng trẻ hóa bệnh nhân ung thư?

Bác sĩ Triplette cho biết ông nghi ngờ rằng có “một số nguy cơ ung thư mới rất nguy hiểm đang gây ra hàng trăm trường hợp mắc bệnh ở những người trẻ tuổi”. Ung thư là một căn bệnh phức tạp chịu ảnh hưởng của sự kết hợp giữa di truyền, lựa chọn lối sống và sự tiếp xúc với môi trường. Vì vậy, khó có thể có một lời giải thích duy nhất. Thay vào đó, tình trạng này có thể là sự kết hợp của nhiều yếu tố. Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, không tập thể dục đầy đủ và uống quá nhiều rượu đều là những nguy cơ gây ung thư đáng chú ý và tất cả những vấn đề đó đều phổ biến trong cuộc sống hiện đại ngày nay. 

Bên cạnh đó, thiếu ngủ hoặc giấc ngủ bị gián đoạn cũng có thể là một yếu tố quan trọng khác. Andrew Chan, nhà dịch tễ học và bác sĩ tiêu hóa lâm sàng tại Trường Y Harvard và Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, nói: “Giấc ngủ và nhịp sinh học là một phần quan trọng của sức khỏe. Mọi người có thể ngủ ít hơn hoặc giấc ngủ bị gián đoạn nhiều hơn bởi nhiều lý do. Liệu điều đó có khả năng làm thay đổi sinh học của chúng ta theo chiều hướng bất lợi?"

Các nhà nghiên cứu cũng đánh giá vai trò của hệ vi sinh vật đường ruột trong sự phát triển ung thư. Bác sĩ Richard Barakat, giám đốc chăm sóc ung thư tại Northwell Health ở New York, cho biết mọi thứ từ những gì bạn ăn đến thuốc bạn dùng đều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của hệ vi sinh vật đường ruột. Vì vậy, chế độ ăn uống kém khoa học hoặc việc phụ thuộc quá nhiều vào kháng sinh có thể gây ra những tác động nhỏ giọt.

Bác sĩ Triplette cũng nói thêm, việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong môi trường cũng có thể đóng một vai trò nhất định trong vấn đề gia tăng ung thư. Cũng giống như các nước giàu, các quốc gia đang phát triển đang phải đối mặt với một số vấn đề gây ô nhiễm môi trường, từ hạt vi nhựa đến ô nhiễm không khí.

Ngoài ra, các chất độc trong các sản phẩm hàng ngày chúng ta sử dụng - bao gồm phthalate có trong các sản phẩm trang điểm và làm tóc hay formaldehyde của vật liệu xây dựng - hiện cũng bị nghi ngờ làm tăng nguy cơ ung thư ở những bệnh nhân trẻ tuổi.

Jemal cho biết ngay cả những thay đổi về mặt xã hội cũng có tác động không nhỏ đến tình trạng ung thư khởi phát sớm. Chẳng hạn như sự gia tăng tỷ lệ ung thư vú một phần là do những thay đổi trong lối sống hiện đại. Ở nhiều quốc gia, ngày càng có nhiều phụ nữ lựa chọn sinh con muộn hơn và cho con bú ít hơn, hoặc thậm chí không sinh con.

Nuôi con bằng sữa mẹ làm giảm nguy cơ phát triển ung thư vú, đặc biệt nếu bạn có con khi còn trẻ. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy những phụ nữ sinh con đầu lòng ở độ tuổi 35 hoặc trẻ hơn có nguy cơ mắc ung thư vú thấp hơn. Nguy cơ giảm này có thể là do buồng trứng không sản xuất trứng thường xuyên trong thời gian cho con bú, hoặc do việc cho con bú làm thay đổi các tế bào ở vú nên chúng có khả năng chống lại tốt hơn những thay đổi dẫn đến ung thư.

Để giúp giảm nguy cơ ung thư, mọi người nên nghe theo những lời khuyên về sức khỏe đã được chứng minh như ăn uống cân bằng, tập thể dục điều độ, không hút thuốc hoặc uống rượu nhiều. Nhưng suy cho cùng, khả năng mắc bệnh ung thư của mỗi người là khác nhau. Bác sĩ Barakat cho biết những người có các yếu tố nguy cơ cụ thể - như di truyền hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư - nên tham khảo ý kiến bác sĩ về sàng lọc sớm và các biện pháp phòng ngừa khác. Theo ông, việc bắt tay vào từ đầu là rất quan trọng bởi vì những người có khuynh hướng mắc ung thư di truyền thường được chẩn đoán sớm trong đời.

Bác sĩ Barakat cho rằng, điều quan trọng là bạn phải hiểu cơ thể mình và đến gặp bác sĩ nếu bạn cảm thấy có điều gì đó không ổn. Ông nói: “Khi tôi quan sát một số bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư đại trực tràng khởi phát sớm, họ có một số triệu chứng nhưng không ai nghĩ rằng một người 30 tuổi lại mắc ung thư bệnh này". Thời gian phát hiện ung thư càng muộn thì càng khó điều trị. Vì vậy, điều quan trọng là không nên cho rằng mọi thứ đều ổn chỉ vì bạn còn trẻ và có vẻ khỏe mạnh.

Tất nhiên, mỗi đợt đau dạ dày hoặc đầy hơi không phải là dấu hiệu của điều gì đó nghiêm trọng. Thông thường, những vấn đề này không có gì đáng lo hơn ngoài cảm giác khó chịu. Nhưng nếu bạn có những triệu chứng bất thường “tiếp diễn trong thời gian dài, hãy chú ý xem xét chúng”, bác sĩ Barakat nói. 

 

Bệnh bạch biến và giải pháp từ thảo dược

Da dầu có nên dưỡng ẩm ban đêm?

Mẹo dùng vitamin C giảm thâm nám hiệu quả, tránh kích ứng

Vì sao da dễ khô hơn theo tuổi tác?