Cách xử trí khi người thân đột quỵ

Đột quỵ là tình trạng khẩn cấp, cần gọi cấp cứu 115 ngay lập tức

Tại khoa Thần kinh, Bệnh viện Chợ Rẫy, TP.HCM, cứ 650 người nhập viện thì có 400 người bị đột quỵ. Tính trung bình cả nước, hàng năm có khoảng 200.000 người bị đột quỵ, trong đó tỷ lệ tử vong khoảng 50%. Những bệnh nhân đột quỵ sống sót có hơn 90% mắc di chứng về vận động như liệt nửa người, giảm trí nhớ, mất khả năng đọc viết... Do vậy, đa số bệnh nhân phải tập luyện để phục hồi chức năng. 

Bác sỹ Trần Thị Thu Liễu - Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, đột quỵ là biến chứng xảy ra đột ngột khi sự tưới máu não bị giảm, dẫn đến phần não tương ứng bị hủy hoại. Tình trạng này có thể dẫn đến tử vong hoặc tàn phế, liệt nửa người.

Tăng huyết áp là nguyên nhân gây xuất huyết não, làm tăng nguy cơ đột quỵ từ 4-6 lần. Đái tháo đường làm tăng nguy cơ đột quỵ 3 lần. Ngoài ra, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, chất gây nghiện cũng là nguyên nhân gia tăng tình trạng đột quỵ... Nguy cơ đột quỵ tăng dần theo độ tuổi, nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới, tuy nhiên tỷ lệ tử vong ở nữ giới lại cao hơn. Lạm dụng rượu, thuốc lá, chất gây nghiện cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ...

Dấu hiệu phát hiện sớm đột quỵ:

Để phát hiện sớm đột quỵ, bác sỹ sẽ yêu cầu người bệnh cười, nói, giơ tay để nhận biết các dấu hiệu sau:

- Tê, yếu hoặc liệt mặt, tay và chân, thường bị ở một bên của cơ thể;
- Rối loạn thị giác ở một hoặc hai mắt như tối, mờ mắt, nhìn đôi, mù mắt;
- Lú lẫn, rối loạn nhận thức;
- Nói khó hoặc nói ngọng;
- Đi không vững, chóng mặt, mất thăng bằng hoặc mất phối hợp vận động;
- Đau đầu dữ dội.

Phát hiện sớm đột quỵ sẽ có biện pháp phòng ngừa và xử trí kịp thời

Xử trí khi người thân bị đột quỵ:

Đột quỵ là tình trạng khẩn cấp, cần gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Khi sơ cứu, cần lưu ý:

- Cần để bệnh nhân nằm yên, đầu nâng cao 30 độ;
- Nới rộng quần áo, theo dõi sắc diện, nhịp thở;
- Quan sát xem bệnh nhân tỉnh hay hôn mê;
- Trấn an bệnh nhân, nhắc họ hít sâu và thở chậm;
- Nếu bệnh nhân ói mửa, cần để đầu nghiêng sang một bên, dùng tay lấy các chất ói mửa từ mũi và miệng bệnh nhân;
- Người bệnh co giật cần để nằm nghiêng, đề phòng họ cắn vào lưỡi bằng cách dùng khăn vải quấn quanh một chiếc đũa hay cán muỗng đặt giữa hai hàm răng của bệnh nhân;
- Nếu bệnh nhân hôn mê, ngừng thở phải tiến hành hô hấp nhân tạo.

Chú ý không cạo gió, không xoa bóp cho bệnh nhân. 

Lưu ý dự phòng đột quỵ:

Nếu hạn chế được các yếu tố gây bệnh sẽ làm giảm 80% nguy cơ đột quỵ. Do đó phải điều trị tích cực những nguy cơ chính như đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch, ngăn chặn sự hình thành cục máu đông.  

Thay đổi lối sống, thực hiện chế độ ăn kiêng và hoạt động thể lực là biện pháp quan trọng làm giảm nguy cơ bị xơ vữa động mạch và đột quỵ não. Làm việc nhẹ nhàng, vừa sức, tránh căng thẳng.

Tăng hoạt động thể lực sẽ cải thiện tình trạng tim mạch và làm giảm các yếu tố nguy cơ tim mạch như rối loạn lipid máu, béo phì và tăng huyết áp. Do đó nên tập thể dục đều (đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội…) 30-60 phút mỗi ngày, 4-5 lần một tuần.