Những điều cần biết về nguyên nhân gây thiếu máu não thoáng qua

Thiếu máu não thoáng qua là tình trạng lưu lượng máu lên não bị hạn chế trong thời gian ngắn

Nhiều người thường gọi cơn thiếu máu não thoáng qua là cơn "đột quỵ nhỏ". Tuy nhiên, đây là một cách gọi không hoàn toàn chính xác. Mặc dù cả TIA và đột quỵ đều liên quan đến việc giảm lưu lượng máu đến não, nhưng hậu quả mà chúng gây ra lại hoàn toàn khác nhau. Đột quỵ để lại những tổn thương thực sự trên mô não do sự thiếu máu kéo dài. Ngược lại, trong TIA, các triệu chứng chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn và biến mất khi lưu lượng máu được phục hồi, không gây ra tổn thương vĩnh viễn.

Những ai có nguy cơ bị thiếu máu não thoáng qua

Nguy cơ đột quỵ hoặc TIA có thể rình rập bất kỳ ai. Tuy nhiên, các yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng này có thể được chia thành hai nhóm chính: nhóm có thể kiểm soát và nhóm không thể kiểm soát. Việc xác định và kiểm soát các yếu tố nguy cơ thuộc nhóm đầu tiên đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh. 

Nhóm không thể kiểm soát:

- Tuổi tác: Nguy cơ đột quỵ gia tăng theo tuổi tác, đặc biệt là sau 55 tuổi.

- Giới tính: Nam giới có nguy cơ đột quỵ cao hơn. Tuy nhiên khi tuổi tác của phụ nữ ngày càng cao, nguy cơ đột quỵ cũng tăng lên.

- Tiền sử đột quỵ hoặc TIA: Nếu đã từng bị TIA hoặc đột quỵ, nguy cơ xảy ra những biến cố khác cũng sẽ cao hơn.

- Tiền sử gia đình: Yếu tố di truyền có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của một số bệnh nhất định, trong đó có TIA và đột quỵ.

Nhóm có thể kiểm soát:

- Tăng huyết áp: Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến đột quỵ và các bệnh tim mạch. Sự nguy hiểm của căn bệnh này nằm ở chỗ, giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ rệt, khiến nhiều người chủ quan. Nếu không được kiểm soát kịp thời, huyết áp cao sẽ làm tổn thương dần các mạch máu, tiềm ẩn nguy cơ vỡ mạch và gây đột quỵ. Để phòng ngừa và kiểm soát bệnh hiệu quả, việc đo huyết áp định kỳ, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thường xuyên là vô cùng quan trọng. Trong một số trường hợp, việc sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ cũng là điều cần thiết để duy trì huyết áp ổn định.

- Đái tháo đường: Bệnh đái tháo đường với đặc trưng là lượng đường trong máu không ổn định, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra đột quỵ. Đường huyết cao kéo dài làm tổn thương các mạch máu nuôi não, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và tắc nghẽn mạch máu. Điều này làm giảm lượng oxy cung cấp cho não, gây tổn thương tế bào thần kinh và dẫn đến đột quỵ, một tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng.

- Lượng cholesterol cao: Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch, đặc biệt là đối với não bộ. Việc điều chỉnh khẩu phần ăn, ưu tiên các thực phẩm lành mạnh và hạn chế chất béo có hại sẽ giúp làm giảm đáng kể mảng bám động mạch, duy trì sự lưu thông máu ổn định và bảo vệ các tế bào não.

- Hút thuốc: Hút thuốc là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra các bệnh lý mạch máu não. Các chất độc hại trong khói thuốc làm tổn thương nội mạc mạch máu, gây xơ vữa động mạch và hẹp lòng mạch. Nguy cơ hình thành cục máu đông tăng cao, dẫn đến tắc mạch và gây ra các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

- Bệnh tim: Một số bệnh lý về tim mạch có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ.

- Béo phì: Tăng cân, thừa mỡ có thể là nguyên nhân gây các bệnh về tim, đột quỵ.

Làm thế nào để biết mình đã bị TIA?

Do sự cung cấp máu lên não bị gián đoạn đột ngột, các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) xuất hiện bất ngờ và tiến triển nhanh chóng, không có dấu hiệu báo trước. Bệnh nhân TIA thường có biểu hiện tương tự như một cơn đột quỵ đang diễn tiến. Để dễ dàng ghi nhớ các triệu chứng cảnh báo của đột quỵ và TIA, người ta thường sử dụng từ viết tắt BE FAST.

B – Balance (cân bằng): Mất thăng bằng đột ngột.

E – Eyes (mắt): Đột nhiên mờ mắt, mất thị lực, hoa mắt.

F – Face (mặt): Khuôn mặt sụp xuống, tê liệt.

A – Arms (tay): Đột nhiên tê yếu cánh tay hoặc chân ở một bên cơ thể.

S – Speech (nói): Nói lắp bắp, không nói được hoặc nói nhưng khó hiểu.

T – Time (thời gian): Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu nghi ngờ mình bị đột quỵ hoặc TIA.

Nên làm gì nếu nghi ngờ mình mắc TIA?

Cơn thiếu máu não thoáng qua được xem như một hồi chuông báo động, báo hiệu nguy cơ đột quỵ cao trong tương lai. Chính vì vậy, việc phát hiện và điều trị kịp thời các nguyên nhân gây TIA là vô cùng quan trọng. Sau khi trải qua TIA, bệnh nhân thường được chỉ định thực hiện nhiều xét nghiệm chuyên sâu để tìm ra căn nguyên gốc rễ, bao gồm đánh giá tình trạng các động mạch nuôi não, chức năng tim, hệ thống đông máu, huyết áp và đường huyết.

Mặc dù các triệu chứng của TIA thường tự biến mất, nhưng đây không phải là lý do để chủ quan. Thực tế cho thấy, khoảng 1/3 số người bị TIA sẽ tiến triển thành đột quỵ, và nguy cơ này đặc biệt cao trong năm đầu tiên. Do đó, khi nghi ngờ bản thân hoặc người thân gặp phải các dấu hiệu của TIA, cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị khẩn cấp.

 

Podcast: Thiếu máu não thoáng qua có phải đột quỵ không?

Cơn thiếu máu não thoáng qua có phòng tránh được không?

Nhận biết cơn thiếu máu não thoáng qua và nhồi máu não

Cơn thiếu máu não thoáng qua có nguy hiểm không?