Bệnh đậu mùa khỉ hiếm gặp đang lây lan ở Châu Âu, Mỹ nguy hiểm thế nào?

Cảnh báo đợt bùng phát bệnh đậu mùa hiếm gặp đang lây lan ở Mỹ, Canada và Châu Âu.

Sự bùng phát bắt đầu thế nào?

Theo Euronews, Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) là cơ quan y tế đầu tiên ở Châu Âu báo cáo công khai 1 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ vào ngày 7/5, ở một người mới từ Nigeria đến Anh.

Kể từ đó, cơ quan này xác nhận thêm nhiều trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ được phát hiện ở London và khu vực Đông Nam nước Anh, nâng tổng số các ca bệnh đậu mùa khỉ được phát hiện ở Anh lên 9 trường hợp. Tất cả các trường hợp này đều cho biết chưa từng đến Châu Phi và có khả năng đã bị nhiễm bệnh ở trong nước.

Cơ quan Y tế Bồ Đào Nha ngày 18/5 cũng cho biết đang điều tra 15 ca nghi mắc bệnh đậu mùa khỉ và tất cả đều được xác định trong tháng này xung quanh thủ đô Lisbon. Tất cả các ca mắc đậu mùa khỉ ở Bồ Đào Nha đều liên quan đến nam giới, hầu hết đều trẻ tuổi.

Cùng thời điểm này, ở Tây Ban Nha, khu vực Madrid đang điều tra 23 trường hợp nghi mắc căn bệnh đậu mùa hiếm gặp này, tất cả đều là nam thanh niên, hầu hết đều có quan hệ tình dục đồng giới.

Tại Mỹ, cũng trong ngày 18/5, các quan chức Massachusetts xác nhận 1 ca nhiễm virus đậu mùa khỉ ở bang này, là ca đầu tiên được xác nhận ở Mỹ trong năm nay. Cơ quan y tế công cộng Massachusetts cho biết, ca này là một nam giới trưởng thành mới đi du lịch Canada. Trong khi đó, ngày 19/5, Canada thông báo đang điều tra 17 trường hợp nghi mắc đậu mùa khỉ tại thành phố Montreal.

Italia và Thụy Điển cũng đã có báo cáo các ca đầu tiên mắc bệnh đậu mùa khỉ trong ngày 19/5, theo Reuters.

Tại sao được gọi là bệnh đậu mùa khỉ?

Virus đậu mùa khỉ thuộc dòng Orthopoxvirus trong họ Poxviridae, được phát hiện lần đầu tiên năm 1958 trong 2 đợt bùng phát của căn bệnh giống như thủy đậu xảy ra ở những con khỉ trong phòng thí nghiệm được giữ để nghiên cứu, do đó căn bệnh này được đặt tên như vậy.

Tuy nhiên, khỉ có thể không phải là loài gây ra các đợt bùng phát đậu mùa khỉ và vẫn chưa xác định được ổ chứa tự nhiên của bệnh đậu mùa khỉ dù Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết nhiều khả năng là do loài gặm nhấm.

“Ở Châu Phi, bằng chứng về sự lây nhiễm virus đậu mùa khỉ đã được tìm thấy ở nhiều loài động vật bao gồm sóc dây, sóc cây, chuột túi Gambia, chuột ngủ đông và một số loài khỉ khác" - cơ quan y tế Liên Hợp Quốc cho biết.

Bệnh đậu mùa khỉ đã được phát hiện ở đâu?

Bệnh đậu mùa khỉ ở người chủ yếu gây ra các đợt bùng phát ở các khu vực rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Tây Phi và không thường thấy ở Châu Âu. Cộng hòa Dân chủ Congo đã ghi nhận trường hợp bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên ở người vào năm 1970.

Kể từ đó, các ca bệnh đậu mùa khỉ đã được báo cáo ở 11 quốc gia Châu Phi: Benin, Cameroon, Cộng hòa Trung Phi, Cộng hòa Dân chủ Congo, Gabon, Bờ Biển Ngà, Liberia, Nigeria, Cộng hòa Congo, Sierra Leone và Nam Sudan.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên được báo cáo bên ngoài Châu Phi có liên quan đến việc nhập khẩu động vật có vú bị nhiễm bệnh vào Mỹ năm 2003 với 71 trường hợp, song không ai trong số bệnh nhân tử vong. 

Gần đây hơn, năm 2018 và 2019, 2 du khách từ Israel và Singapore đến Anh đã được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ. Cả hai đều từng đi tới Niegria, nơi có một đợt bùng phát lớn căn bệnh này với khoảng 183 trường hợp mắc bệnh ở một số bang từ năm 2017 đến cuối năm 2019, trong đó 9 trường hợp tử vong, theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh Châu Âu (ECDC).

Triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ 

Bệnh đậu mùa khỉ là họ hàng của bệnh đậu mùa - bệnh đã được loại trừ vào năm 1980 - nhưng ít lây truyền hơn, gây ra các triệu chứng nhẹ hơn và ít gây chết người hơn.

Bệnh đậu mùa khỉ thường kéo dài từ 2 - 4 tuần và các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu từ 5 - 21 ngày sau khi nhiễm bệnh.

Các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ thường là sự kết hợp của: Sốt, nhức đầu, đau cơ, đau lưng, ớn lạnh, kiệt sức và sưng hạch bạch huyết. Triệu chứng sưng hạch bạch huyết thường giúp các bác sỹ phân biệt bệnh đậu mùa khỉ với bệnh thủy đậu hoặc bệnh đậu mùa, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Đặc điểm chính của bệnh đậu mùa khỉ là phát ban khó chịu khi sốt. Các nốt phát ban có xu hướng phát triển từ 1 - 3 ngày sau đó, thường bắt đầu trên mặt và sau đó lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Số lượng những nốt này có thể từ vài nốt đến hàng nghìn. Các nốt đậu mùa khỉ sẽ phát triển sau khi trải qua quá trình từ phát ban trên da, nổi lên, chứa đầy dịch sau đó là mụn mủ và cuối cùng đóng vảy trước khi vỡ.

Giới khoa học lên tiếng

Giới khoa học các nước phát hiện đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ đang gấp rút tìm manh mối tại sao bệnh đậu mùa khỉ lại lây nhiễm trên người và lo ngại virus có thể lây lan rộng trong cộng đồng.

"Chính xác người bệnh bị lây ở đâu và lây như thế nào vẫn đang được điều tra khẩn cấp", Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) cho biết, theo NPR.

Cơ quan An ninh Y tế Anh cũng cho rằng, người có thể bị lây đậu khỉ từ động vật ở Tây Phi hoặc Trung Phi và từ đó virus lây lan sang các nước khác. Lây truyền từ người sang người là không phổ biến, bởi bệnh đậu mùa khỉ lây qua tiếp xúc gần với dịch lỏng của cơ thể, như nước bọt do ho hoặc từ mủ qua tổn thương da. Vì vậy, nguy cơ lây lan bệnh đậu mùa khỉ trong dân số nói chung là thấp.

Tuy nhiên, đợt bùng phát dịch mới lần này lại khiến giới chuyên gia khó hiểu về đường lây truyền bởi phần lớn các ca bệnh đều không có yếu tố tiếp xúc với bệnh nhân mắc bệnh đậu khỉ trước đó hay không hề đến những nước có ổ dịch bệnh đậu mùa khỉ.

Ngoài ra, có bằng chứng cho thấy virus có thể đang lây lan theo một con đường mới: đó là quan hệ tình dục.

"Chúng tôi đặc biệt kêu gọi nam giới đồng tính hoặc song tính nếu thấy có dấu hiệu bất thường như tổn thương da và nổi phát ban mẩn ngứa cần liên hệ với cơ sở y tế chuyên khoa bởi có thể bệnh này lây qua đường tình dục, người bệnh cần đi khám bệnh ngay", nhà miễn dịch học Hopkins nói trong tuyên bố của UKHSA.

Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố dữ liệu cho thấy vaccine phòng bệnh đậu mùa hiện nay có hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa khỉ lên đến 85%. WHO cũng cho biết, tới nay, không hề có bằng chứng rằng lây truyền từ người sang người đơn thuần có thể làm lây lan đậu mùa khỉ trong cộng đồng.

Các nhà khoa học vẫn chưa thể biết được tỷ lệ lây truyền bệnh đậu mùa khỉ có tăng lên do đợt bùng phát này hay không.

 

Bệnh đậu mùa khỉ trỗi dậy ở Châu Âu, phát hiện và điều trị sán lá gan nhỏ

Tư tưởng Hồ Chí Minh và chuyến công tác "3 trong 1" thành công của Thủ tướng

Đến hội sách, học kỹ năng sơ cấp cứu tai nạn thường gặp

Quy định mới trong phân luồng, sàng lọc COVID-19 tại cơ sở khám chữa bệnh