Biến thể phụ của Omicron tiếp tục thách thức các loại vaccine

Các dòng phụ XBB và BQ làm vaccine thế hệ mới trở nên kém hiệu quả hơn

Nghiên cứu của các nhà khoa học từ Đại học Columbia và Đại học Michigan (Mỹ) đưa ra thông tin kém khả quan về tác dụng của vaccine trước các "hậu duệ" của Omicron. BQ.1, BQ.1.1, XBB và XBB.1 là những biến thể SARS-CoV-2 có khả năng né tránh hệ miễn dịch tốt nhất từng được ghi nhận. Số trường hợp nhiễm các biến thể phụ trên chiếm tới 72% số ca nhiễm mới tại Mỹ, theo số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật của nước này.

 

BQ.1 là hậu duệ của BA.5 Omicron, trong khi XBB là sản phẩm tái tổ hợp của BA.2.10.1 và BA.2.75.

Nhóm nghiên cứu thu thập mẫu máu từ 3 nhóm đối tượng: Người đã tiêm 3-4 mũi vaccine cơ bản; Người đã tiêm vaccine "thế hệ mới" được thiết kế chống lại Omicron sau 3 mũi vaccine cơ bản; Cả những người đã tiêm đủ mũi cơ bản và bị tái nhiễm BA.2 hoặc BA.5. Theo kết quả nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Cell, những biến thể phụ này "chỉ bị trung hòa vừa đủ" bởi vaccine, bao gồm cả những liều vaccine bổ sung được thiết kế riêng cho biến thể Omicron.

Phản ứng miễn dịch ở người đã tiêm vaccine, hay từng mắc những biến thể phụ khác của Omicron, dường như cũng yếu hơn trước 4 biến thể mới trên. So với chủng gốc ghi nhận ở Vũ Hán năm 2019, nồng độ kháng thể (sau vaccine Omicron) trước BQ.1 thấp hơn 24 lần, với XBB.1 còn giảm tới 85 lần.

Nhóm nghiên cứu kết luận rằng, dữ liệu cho thấy dòng phụ BQ và XBB là mối đe dọa nghiêm trọng với những loại vaccine hiện tại, có thể bất hoạt tất cả các kháng thể. Nhờ cơ chế né tránh hệ miễn dịch, chúng có thể nhanh chóng trở thành biến thể áp đảo, "chọc thủng" phòng tuyến và gây tái nhiễm COVID-19. Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng nhận định, vaccine vẫn đem lại hiệu quả cao trong giảm nguy cơ nhập viện và mắc các triệu chứng nặng do Omicron.

Cũng tại nghiên cứu này, các nhà khoa học phát hiện thuốc kháng thể đơn dòng như Evusheld và bebtelovimab "hoàn toàn không hoạt động" trước các biến thể phụ mới kể trên. Điều này đặt ra mối lo ngại lớn với sức khỏe của hàng triệu người bị suy giảm miễn dịch, vốn không đáp ứng tốt với vaccine COVID-19.

Tốc độ tiến hóa đáng báo động của SARS-CoV-2 tiếp tục đe dọa hiệu quả của vaccine và làm tăng nguy cơ tái nhiễm, tái bùng phát trong tương lai. Ngày 14/12, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết: "Chúng ta đã đi một chặng đường dài. Chúng tôi hy vọng rằng vào một thời điểm nào đó trong năm tới, chúng ta sẽ có thể nói rằng COVID-19 không còn là tình trạng khẩn cấp về y tế toàn cầu nữa".

Ủy ban khẩn cấp về COVID-19 của WHO sẽ họp vào tháng 1/2023 để thảo luận về các tiêu chí xem liệu COVID-19 có còn cấu thành tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng gây quan ngại quốc tế hay không.

 

Vinh danh Roche Pharma Việt Nam vì những đóng góp xây dựng Quỹ hỗ trợ bệnh nhân ung thư

Việt Nam nhận được 15,5 tỷ USD hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh

WHO sắp có Nhà khoa học trưởng và Giám đốc Điều dưỡng mới

Moderna phát triển vaccine ung thư cá thể hóa bằng công nghệ mRNA