ĐBQH: Xây dựng thuế sức khỏe theo ngưỡng đường và chất béo

Đại biểu Phạm Trọng Nhân, Đoàn ĐBQH TP.HCM góp ý dự án Luật Phòng bệnh. Ảnh: Quốc hội.

Chiều 10/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Dân số và dự án Luật Phòng bệnh.

Tham gia góp ý kiến, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Phạm Trọng Nhân, đoàn TP.HCM cho rằng, chúng ta đang chứng kiến một thế hệ trẻ béo phì sớm, mắc bệnh sớm và kiệt sức sớm hơn, mà một trong những nguyên nhân đến từ môi trường tiêu dùng hằng ngày.

Ông chỉ ra, không khó để tìm mua những sản phẩm, thực phẩm không có lợi cho sức khỏe chứa đường, muối, chất béo bão hòa với hàm lượng cao hay các sản phẩm chứa gia vị công nghiệp, chất điều vị, tạo mùi - tạo cảm giác siêu ngon, khó cưỡng, có thể tìm thấy trong các gói snack, nước ngọt, thức ăn nhanh… hay những thực phẩm siêu chế biến trong các siêu thị, bao quanh học đường.

“Những thực phẩm này không những lập trình lại làm cho thói quen vị giác lệch chuẩn, mà việc sử dụng lâu ngày còn dẫn đến gây nghiện, thèm ăn liên tục và cuối cùng là béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa. Những căn bệnh mạn tính đang gia tăng đáng báo động ở thanh thiếu niên, mà chi phí điều trị bệnh không lây nhiễm hiện chiếm tới 70% tổng gánh nặng y tế quốc gia” đại biểu Phạm Trọng Nhân phân tích.

Đại biểu lo ngại thời kỳ dân số vàng sắp kết thúc, nhưng tương lai bệnh tật của thế hệ trẻ thì vẫn lơ lửng, với những khoảng trống thể chế chưa được mạnh dạn lấp đầy.

Để kiểm soát các yếu tố nguy cơ gây bệnh tật, Đại biểu Phạm Trọng Nhân kiến nghị Quốc hội bổ sung 3 nhóm nội dung:

Một là, sửa Khoản 2 Điều 15 theo hướng ràng buộc trách nhiệm và thời hạn thực thi rõ ràng. Chính phủ có trách nhiệm ban hành và định kỳ cập nhật danh mục các sản phẩm, yếu tố nguy cơ không có lợi cho sức khỏe, quy định biện pháp quản lý bao gồm dán nhãn cảnh báo, hạn chế quảng cáo, kiểm soát phân phối trong cơ sở giáo dục và áp dụng chính sách thuế sức khỏe phù hợp. Trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày luật có hiệu lực, Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ liên quan phải hoàn thiện các văn bản quy định chi tiết; quá thời hạn, áp dụng tạm thời tiêu chí do Bộ Y tế công bố.

Hai là, cấm tiếp thị nhắm đến trẻ em dưới 16 tuổi trên mọi nền tảng; quy định rõ vùng an toàn dinh dưỡng học đường; cấm bán và quảng cáo sản phẩm có dán nhãn cảnh báo trong phạm vi nhà trường theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam.

Ba là, xây dựng thuế sức khỏe theo ngưỡng đường và chất béo, khuyến khích doanh nghiệp cải tiến sản phẩm và đồng thời giảm thuế cho sản phẩm tự nhiên, ít phụ gia để chính sách tài chính song hành cùng với chính sách y tế.

Cấm bày bán, quảng cáo các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe xung quanh trường học

 

Đại biểu Quốc hội: Lấy lại niềm tin bị xói mòn nơi người tiêu dùng

Đại biểu Quốc hội "hiến kế" giúp bệnh viện luôn đảm bảo đủ thuốc

Bộ Y tế: Tăng cường hậu kiểm với nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe

Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân: Mục tiêu, chính sách rõ ràng, giải pháp mạnh mẽ

Góp ý quy định về dinh dưỡng cho trẻ em tại Điều 36 dự thảo Luật, đại biểu Trần Thị Nhị Hà, đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội nhấn mạnh, Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân khẳng định: Dinh dưỡng trong phòng bệnh phải được chú trọng thực hiện trong suốt vòng đời. Thực tế giai đoạn từ 5 - 18 tuổi chính là lứa tuổi vàng để phòng bệnh bằng giáo dục và hình thành thói quen sống lành mạnh.

Tuy nhiên, theo đại biểu, dự thảo luật chưa có quy định cụ thể về dinh dưỡng học đường, trong khi đây là mắt xích quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ ngay từ ghế nhà trường.

ĐBQH đoàn Hà Nội dẫn chứng, nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Pháp đã có luật quy định chặt chẽ về vấn đề này, đặc biệt, Hàn Quốc còn cấm tuyệt đối bán thực phẩm không lành mạnh trong phạm vi 200 mét quanh trường học.

"Đã đến lúc Việt Nam cần luật hóa dinh dưỡng học đường để trường học thực sự trở thành “pháo đài đầu tiên” trong công tác phòng bệnh, nơi hình thành một thế hệ khỏe mạnh, thông minh và hạnh phúc”, đại biểu Trần Thị Nhị Hà nhấn mạnh.

Đại biểu kiến nghị, bổ sung quy định về dinh dưỡng trong cơ sở giáo dục theo hướng Bộ Y tế chủ trì, phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy chuẩn quốc gia về tiêu chuẩn dinh dưỡng bữa ăn học đường.

Cơ sở giáo dục có trách nhiệm tổ chức bữa ăn bảo đảm dinh dưỡng hợp lý, khoa học hạn chế sử dụng thực phẩm không lành mạnh có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh.

Đặc biệt, đại biểu đoàn Hà Nội đề nghị cấm bày bán, quảng cáo và khuyến mại các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe trong và xung quanh khuôn viên trường học.

Giải quyết các nguyên nhân gốc rễ gây bệnh tật

Cũng góp ý vào dự án Luật Phòng bệnh, đại biểu Trần Thị Nhị Hà, Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội cho rằng, phòng bệnh không chỉ đơn thuần dựa trên các vấn đề y học lâm sàng và dịch tễ học, mà cần phải giải quyết được các nguyên nhân gốc rễ như điều kiện sống, môi trường làm việc, chất lượng không khí, nước sạch, thực phẩm, tiếp cận dịch vụ y tế.

Theo đại biểu, hệ thống pháp luật đã có những quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, rượu bia, những sản phẩm có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người tiêu dùng. Tuy nhiên, vẫn thiếu vắng một cơ chế kiểm soát toàn diện đối với những nhóm sản phẩm làm gia tăng các bệnh không lây nhiễm như các sản phẩm có chứa nhiều đường, nhiều muối, đồ ăn nhanh, sản phẩm siêu chế biến.

Để phòng bệnh hiệu quả, đại biểu cho rằng không chỉ dừng lại ở một số giải pháp về thuế như thời gian vừa qua, mà điều quan trọng hơn là phải thiết lập một chính sách tổng thể, đồng bộ và bền vững, hướng tới thay đổi cấu trúc của ngành công nghiệp thực phẩm. Đồng thời, chuyển biến nhận thức của xã hội về tiêu dùng lành mạnh.

“Chúng ta không thể tiếp tục chữa cháy bằng điều trị khi các tác nhân gây bệnh không lây nhiễm có thể dự phòng được vẫn chưa được kiểm soát tốt. Luật Phòng bệnh cần mạnh mẽ hơn nữa, quyết liệt hơn nữa và đi trước một bước để bảo vệ sức khỏe nhân dân trên khía cạnh này”, đại biểu Trần Thị Nhị Hà góp ý.

Bên cạnh đó, cần thiết phải thiết lập cơ chế tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản theo tinh thần Nghị quyết 72.

Đại biểu cũng kiến nghị bổ sung thêm nội dung về việc Nhà nước có chính sách khuyến khích sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm lành mạnh, đồng thời kiểm soát và hạn chế các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe theo quy định của pháp luật.

Bổ sung quy định Nhà nước có chính sách tài chính bền vững cho hoạt động dự phòng, bao gồm ngân sách nhà nước, Quỹ Bảo hiểm y tế, chính sách thuế, và các nguồn xã hội hóa.

 

Xây dựng Luật Phòng bệnh - Bảo vệ sức khỏe cộng đồng từ gốc

Tiếp thu và giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, cách tiếp cận xây dựng Luật Phòng bệnh theo hướng “luật khung - luật gốc”. Bộ Y tế đã rà soát các luật có liên quan, từ Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật An toàn thực phẩm, Luật Bảo vệ môi trường đến Luật Giáo dục, để bảo đảm tính tương thích, tránh chồng chéo, trùng lặp.

Bộ trưởng nhấn mạnh trọng tâm của Luật Phòng bệnh là: "Chuyển từ chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh, lấy người dân làm trung tâm, phòng bệnh suốt đời, phòng bệnh từ sớm, từ xa".

Theo Bộ trưởng, trong quá trình xây dựng Luật, Chính phủ đã tập trung phạm vi điều chỉnh với các nội dung trọng tâm của dự án Luật, gồm: vấn đề phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; các rối loạn sức khỏe tâm thần; các yếu tố nguy cơ khác; vấn đề dinh dưỡng trong phòng bệnh; và các điều kiện bảo đảm phòng bệnh.

Bộ trưởng cho biết, Bộ Y tế sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến của đại biểu Quốc hội, đặc biệt về tổ chức hệ thống y tế dự phòng, cơ chế tài chính, chuyển đổi số, sức khỏe tâm thần và dinh dưỡng cộng đồng. Luật phải đủ tầm, đủ độ mở và đủ sức sống để khi ban hành có thể triển khai hiệu quả, lâu dài và không cần sửa đổi trong ngắn hạn.