3 cách nhận diện thực phẩm siêu chế biến

Thực phẩm siêu chế biến có thể gây hại cho sức khỏe

Trong nhịp sống hiện đại, nhiều người chọn thực phẩm đóng gói vì tiện lợi, dễ bảo quản. Tuy nhiên, phần lớn các sản phẩm này thuộc nhóm thực phẩm siêu chế biến - loại được bổ sung nhiều phụ gia nhằm tăng hương vị, kéo dài thời hạn sử dụng và duy trì kết cấu. Các nghiên cứu cho thấy, nếu tiêu thụ thường xuyên, loại thực phẩm này có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa, đái tháo đường type 2 và một số loại ung thư.

Dưới đây là 3 cách giúp bạn nhận diện thực phẩm siêu chế biến.

1. Dựa vào loại sản phẩm

Chuyên gia dinh dưỡng Lisa Andrews, người sáng lập nền tảng tư vấn dinh dưỡng Sound Bites Nutrition (Mỹ), cho biết: dù không bắt buộc có chữ “siêu chế biến” trên bao bì, người tiêu dùng vẫn có thể nhận biết nhờ vào loại sản phẩm.

Một số thực phẩm có khả năng cao thuộc nhóm này gồm: bánh kẹo đóng gói, bánh ngọt công nghiệp, món ăn đông lạnh, thanh protein, bim bim tẩm vị, bánh mì đóng gói, ngũ cốc ăn sáng, các loại xốt và nước chấm chế biến sẵn, nước ngọt và nước thể thao. Chúng thường trải qua nhiều công đoạn xử lý, có thêm chất tạo màu, tạo vị và chất bảo quản để tăng độ hấp dẫn, bảo quản được lâu.

2. Đọc kỹ danh sách thành phần

Một trong những cách đơn giản nhất để nhận biết là đọc bảng thành phần. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), thực phẩm siêu chế biến thường chứa các chất mà người dùng hiếm khi sử dụng để nấu ăn tại nhà.

Bà Andrews cho biết, những thành phần thường gặp là casein, lactose, gluten, whey (đạm từ sữa hoặc ngũ cốc), dầu hydro hóa, đạm tách chiết (protein isolate), maltodextrin, đường nghịch chuyển (inverted sugar) hoặc siro bắp có hàm lượng fructose cao. Ngoài ra, còn có thể có chất nhũ hóa, hương liệu và màu thực phẩm tổng hợp.

Ví dụ, một chiếc bánh mì truyền thống chỉ cần bột mì, nước, muối và men. Nhưng bánh mì siêu chế biến có thể chứa thêm các chất nhũ hóa, chất ổn định hoặc tạo màu - những thành phần không xuất hiện trong công thức nấu ăn quen thuộc.

3. Danh sách thành phần càng dài, mức độ chế biến càng cao

Theo chuyên gia Lauren Harris-Pincus, tác giả cuốn sách The Everything Easy Pre-Diabetes Cookbook (tạm dịch: cẩm nang nấu ăn dễ dàng cho người tiền đái tháo đường) một đặc điểm dễ nhận biết khác là danh sách thành phần dài bất thường.

Càng nhiều thành phần, đặc biệt là những cái tên lạ hoặc khó đọc, càng cho thấy sản phẩm đã trải qua quá trình chế biến công nghiệp phức tạp. Ngược lại, thực phẩm có thành phần đơn giản, dễ nhận diện như trứng, sữa tươi hay ngũ cốc nguyên hạt thường là lựa chọn lành mạnh hơn.

Không phải thực phẩm siêu chế biến nào cũng “xấu”

Bà Harris-Pincus lưu ý rằng không nên quy chụp toàn bộ nhóm thực phẩm siêu chế biến là không tốt. Một số sản phẩm vẫn có giá trị dinh dưỡng nhất định, đặc biệt khi ít đường, ít muối, ít chất béo bão hòa và giàu vi chất.

Ví dụ: ngũ cốc nguyên cám ít đường hoặc sữa đậu nành tăng cường vi chất (fortified soymilk) vẫn có thể là lựa chọn tốt cho sức khỏe.

Cũng theo Sarah Garone, chuyên gia tư vấn dinh dưỡng nổi tiếng tại Mỹ, không có tỉ lệ tiêu chuẩn nào về mức độ nên ăn thực phẩm siêu chế biến, vì điều này còn phụ thuộc vào điều kiện sống và khả năng tiếp cận thực phẩm tươi của mỗi người.

“Thỉnh thoảng ăn một thanh granola hay một cây kem sẽ không gây hại nghiêm trọng,” bà chia sẻ với tạp chí Health. “Quan trọng là bạn nhận biết và không để thực phẩm siêu chế biến chiếm phần lớn trong bữa ăn hàng ngày.”

Lưu ý:

Bên cạnh việc nhận diện và hạn chế, việc chủ động thay thế thực phẩm siêu chế biến bằng những lựa chọn lành mạnh hơn sẽ giúp bảo vệ sức khỏe một cách bền vững và tối ưu hơn.

Một số gợi ý giúp bạn điều chỉnh thực đơn hằng ngày một cách khoa học:

- Ưu tiên thực phẩm tươi sống, chế biến tối giản, giữ được hương vị tự nhiên.

- Khi mua thực phẩm đóng gói, đọc kỹ bảng thành phần, chọn sản phẩm ít đường, ít muối, giàu chất xơ và đạm thực vật.

- Chuẩn bị sẵn đồ ăn vặt lành mạnh như trái cây, hạt, sữa chua nguyên chất để hạn chế dùng đồ công nghiệp.

- Hạn chế nước ngọt, đồ uống có gas; thay bằng nước lọc, trà không đường hoặc nước có gas không calo.

 

Hạn chế thực phẩm siêu chế biến và cách giúp trẻ ăn uống lành mạnh hơn

Thêm lý do để bạn nói không với thực phẩm siêu chế biến

Điều gì sẽ xảy ra với não bộ sau khi ăn thực phẩm siêu chế biến

Thực phẩm siêu chế biến có khả năng làm tăng mỡ đùi và các bệnh liên quan