Nhận diện các phản ứng sau tiêm vaccine

Những phản ứng sau tiêm vaccine của trẻ là vấn đề mà các bậc phụ huynh quan tâm

Theo GS. Trần Hiển, sau khi tiêm, trẻ có hai phản ứng, một là nhẹ và hai là nặng. Phản ứng nhẹ sau tiêm thường không nghiêm trọng, không có nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe của người được tiêm chủng. Phản ứng thường xảy ra tại vị trí tiêm như: Sưng, đỏ, đau, thậm chí sốt và các triệu chứng khác cũng là một phần của phản ứng miễn dịch. Hầu hết các phản ứng vaccine dạng này là nhẹ và tự khỏi. Tuy nhiên, phản ứng nặng sau tiêm sẽ gây ra nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe và tính mạng của người được tiêm vaccine, dẫn đến phải nhập viện, di chứng tàn tật hoặc tử vong, tuy nhiên phản ứng nghiêm trọng này rất hiếm gặp.

Chẳng hạn, việc tiêm vaccine BCG ngừa bệnh lao được chích cho trẻ sơ sinh thì có đến 90-95% trường hợp có phản ứng nhẹ sau tiêm là: Sưng, đau, đỏ tại chỗ tiêm. Thông thường ngay sau khi tiêm vaccine BCG, sẽ xuất hiện một nốt nhỏ tại chỗ tiêm và biến mất sau 30 phút. Sau khoảng hai tuần lại xuất hiện một vết loét đỏ có kích thước bằng đầu bút chì. Tiếp đó, vết loét sẽ tự lành, để lại một sẹo nhỏ có đường kính 5mm, chứng tỏ trẻ đã có miễn dịch.

Còn đối với phản ứng nặng sau tiêm của vaccine BCG thì tỷ lệ ca nặng dao động từ 0,19 - 1.000 ca/1 triệu liều vaccine được chích. Thời gian xuất hiện của mỗi phản ứng nặng cũng khác nhau. Nếu như biểu hiện viêm hạch có mủ thường xuất hiện từ tháng thứ 2 đến tháng thứ 6 sau khi tiêm, thì phản ứng viêm xương, nhiễm khuẩn BCG lan tỏa lại xuất hiện sau 1 - 12 tháng.

Tuy nhiên, cả phản ứng nhẹ và phản ứng nặng đều liên quan đến nhiều yếu tố, có thể do vaccine, nhưng có khi do vấn đề bảo quản, cách tiêm chủng hay đơn giản là do người bệnh quá lo lắng... Ngoài ra, phản ứng liên quan đến vaccine gây ra do một hoặc nhiều thành phần của vaccine và sự phản ứng của từng cá thể với đặc tính vốn có của vaccine là khác nhau, ngay cả khi vaccine đã được sản xuất, bảo quản, vận chuyển và chỉ định một cách chính xác.

Phản ứng sau tiêm vaccine có cả những trường hợp không rõ nguyên nhân do thiếu các thông tin liên quan đến việc tiêm chủng. Có những tình huống trùng hợp ngẫu nhiên, không phải do vaccine gây ra mà do một số nguyên nhân khác như bệnh lý sẵn có của trẻ.