Bạn có ghét ngày thứ Hai không?

Nhiều người có cảm giác chán ghét ngày thứ Hai đầu tuần. Vì sao?

Thứ Hai như một “bộ khuếch đại căng thẳng”

Nghiên cứu do Đại học Hồng Kông thực hiện, công bố trên Tạp chí Rối loạn cảm xúc (Journal of Affective Disorders), đã theo dõi dữ liệu từ hơn 3.500 người cao tuổi trong một nghiên cứu lão hóa theo chiều dọc. Kết quả cho thấy hiệu ứng “thứ Hai lo lắng” xuất hiện ở cả người đang đi làm lẫn người đã nghỉ hưu.

GS. Tarani Chandola, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích: “Thứ Hai hoạt động như một ‘bộ khuếch đại căng thẳng’ về mặt văn hóa. Với một số người cao tuổi, sự chuyển giao từ cuối tuần sang tuần mới có thể kích hoạt chuỗi phản ứng sinh học kéo dài hàng tháng. Vấn đề không nằm ở công việc, mà ở việc cơ thể đã ‘học’ cách phản ứng với thứ Hai suốt nhiều năm liền.”

Đi sâu hơn, nhóm nghiên cứu phát hiện trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến thượng thận (HPA) bị gián đoạn rõ rệt vào thứ Hai. Đây là hệ thống kiểm soát hormone cortisol, huyết áp, insulin và các phản ứng miễn dịch. Khi trục HPA mất cân bằng, cơ thể có thể tiết nhiều cortisol hơn, khiến cảm giác lo lắng và mệt mỏi gia tăng.

Ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân

Một trong những phát hiện đáng chú ý của nghiên cứu là nồng độ cortisol trong tóc tăng trung bình 23% vào thứ Hai, bất kể người tham gia có đi làm hay không. Điều này cho thấy tác động sinh học của thứ Hai vượt xa phạm vi tâm lý hay lịch làm việc.

Ngoài ra, nghiên cứu ghi nhận nguy cơ đau tim tăng 19% vào đầu tuần. Các nhà khoa học cho rằng, khi cơ thể trải qua sự thay đổi đột ngột về nhịp sinh học và phản ứng stress, tim mạch phải chịu áp lực lớn hơn, làm tăng khả năng xuất hiện biến cố tim mạch cấp tính.

Điều thú vị là chỉ khoảng 23% tác động của “thứ Hai lo lắng” được giải thích bằng những yếu tố như cảm giác căng thẳng hay mất ngủ. 77% còn lại vẫn chưa được giải thích hoàn toàn, cho thấy có thể tồn tại những yếu tố sinh học hoặc văn hóa khác chưa được xác định.

Tác động không chỉ dừng ở cảm xúc

Mặc dù nhiều người cho rằng ghét thứ Hai chỉ là “cảm giác lười biếng” nhưng các nhà khoa học nhấn mạnh phản ứng này có cơ sở sinh học rõ ràng. Khi nồng độ cortisol tăng cao, cơ thể ở trong trạng thái cảnh giác liên tục, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, tiêu hóa, khả năng tập trung và cả hệ miễn dịch.

Ở người cao tuổi hoặc người có bệnh nền, phản ứng stress lặp đi lặp lại mỗi tuần có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc rối loạn lo âu. Đây cũng là lý do vì sao việc quản lý căng thẳng vào đầu tuần lại quan trọng đối với sức khỏe lâu dài.

Có cách nào để “thân thiện hơn” với thứ Hai?

Các chuyên gia gợi ý một số biện pháp giúp cơ thể thích nghi tốt hơn với nhịp sinh hoạt đầu tuần. Duy trì giờ ngủ đều đặn cả cuối tuần giúp hạn chế “jet lag xã hội”, một tình trạng rối loạn nhịp sinh học do thức khuya, dậy muộn vào ngày nghỉ. Chuẩn bị trước cho tuần mới, như sắp xếp công việc hoặc chuẩn bị bữa ăn từ tối Chủ nhật, cũng giúp giảm cảm giác quá tải vào sáng hôm sau.

Ngoài ra, hoạt động thể chất nhẹ vào sáng thứ Hai như đi bộ hoặc tập thở sâu, có thể giúp điều hòa trục HPA và giảm nồng độ cortisol. Một số nghiên cứu còn cho thấy việc thực hành thiền chánh niệm giúp làm dịu phản ứng căng thẳng và cải thiện tâm trạng đầu tuần.

Tử tế với bản thân vào đầu tuần

Kết quả nghiên cứu nhắc nhở rằng cảm giác mệt mỏi hoặc lo lắng vào thứ Hai không chỉ là do tâm lý “ghét đi làm”, mà là phản ứng sinh học thực sự. Vì thế, việc cho phép bản thân có thời gian điều chỉnh, nghỉ ngơi hợp lý và giữ nhịp sinh hoạt đều đặn có thể giúp giảm bớt áp lực đầu tuần.

Đồng thời, GS. Chandola cũng kết luận rằng: “Chúng ta cần thấu hiểu cơ thể mình hơn là tự trách móc vì cảm thấy uể oải vào thứ Hai. Sự tử tế với bản thân và cả với người khác có thể giúp chúng ta vượt qua những ngày đầu tuần căng thẳng một cách nhẹ nhàng hơn.”

 

Làm sao để nhịp tim ổn định khi phải làm việc căng thẳng liên tục?

Đoàn doanh nghiệp Cuba thăm quan và làm việc tại Viện Thực phẩm chức năng

Tử vi thứ Hai (11/8/2025): Song Ngư cần làm quen với môi trường làm việc mới

Tử vi thứ Ba (24/9/2019): Thiên Bình nên thử thay đổi môi trường làm việc