Cách “đảo ngược” tình trạng tiền đái tháo đường

Phát hiện và điều trị sớm tiền đái tháo đường để ngăn ngừa nguy cơ tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Tiền đái tháo đường là gì?

Tiền đái tháo đường là tình trạng rối loạn chuyển hóa, khi mức đường huyết cao hơn bình thường nhưng chưa đủ để được chẩn đoán là đái tháo đường. Các chỉ số đặc trưng bao gồm: đường huyết lúc đói từ 100–125 mg/dL, hemoglobin glycated (HbA1c) từ 5,7–6,4%, hoặc glucose huyết tương 2 giờ sau dung nạp 75g glucose trong khoảng 140–199 mg/dL.

Nếu không can thiệp, tiền đái tháo đường có thể tiến triển thành đái tháo đường type 2, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng về tim mạch, thận, thần kinh và thị lực. Tuy nhiên, không giống như đái tháo đường, tiền đái tháo đường là giai đoạn có thể “đảo ngược” nếu người bệnh thực hiện thay đổi lối sống đúng cách và kịp thời.

Nghiên cứu tìm thấy gì?

Nghiên cứu thực hiện tại một trung tâm chuyên về phòng ngừa nguy cơ tim mạch ở Colombia từ năm 2019 đến 2023, với 130 người trưởng thành mắc tiền đái tháo đường tham gia. Tất cả đều được theo dõi định kỳ mỗi quý bởi đội ngũ đa ngành gồm bác sĩ nội khoa, chuyên gia dinh dưỡng, nhà tâm lý học và chuyên viên vật lý trị liệu.

Dữ liệu thu thập bao gồm các chỉ số khối cơ thể (BMI), chỉ số HbA1c, mức hoạt động thể chất, chế độ ăn uống và các chỉ số xét nghiệm máu khác. Đối với người thừa cân hoặc béo phì, chương trình đặt mục tiêu giảm ít nhất 7% trọng lượng cơ thể. Tất cả đều được tư vấn dinh dưỡng cá nhân hóa và khuyến khích tham gia hoạt động thể chất tối thiểu 150 phút mỗi tuần.

Hoạt động thể chất giúp tăng khả năng hồi phục

Kết quả theo dõi sau 1 năm cho thấy, có 21,5% người tham gia đạt được mức đường huyết bình thường, 64,6% duy trì tình trạng tiền đái tháo đường và 13,8% tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Các phân tích thống kê cho thấy hoạt động thể chất thường xuyên là yếu tố dự báo tích cực mạnh nhất. Cụ thể, những người vận động ít nhất 150 phút mỗi tuần có khả năng đảo ngược tiền đái tháo đường cao gấp hơn 4 lần so với nhóm ít vận động.

Ngược lại, chỉ số BMI cao (trên 25) và HbA1c trên 6% là hai yếu tố làm giảm đáng kể khả năng phục hồi mức đường huyết bình thường. Tỷ lệ suy giảm khả năng phục hồi lần lượt là 75% đối với chỉ số BMI cao và 86% đối với HbA1c cao.

Nghiên cứu cũng sử dụng một chỉ số mới đó là tỷ lệ glucose/triglyceride như một dấu hiệu phản ánh mức độ kháng insulin. Giá trị cao của chỉ số này cho thấy nguy cơ thấp hơn trong việc đảo ngược tình trạng tiền đái tháo đường. Do tính đơn giản và chi phí thấp, đây có thể là công cụ hữu ích để đánh giá nguy cơ ở các khu vực hạn chế về nguồn lực y tế.

Ý nghĩa lâm sàng

Các kết quả cho thấy rằng tiền đái tháo đường không phải là một chẩn đoán “chờ đợi đái tháo đường”, mà là cơ hội quan trọng để can thiệp. Hoạt động thể chất đều đặn, giảm cân, và kiểm soát đường huyết là những trụ cột của phòng ngừa và điều trị giai đoạn này.

Chương trình nghiên cứu cũng cho thấy hiệu quả rõ rệt của mô hình chăm sóc đa ngành. Những người tham gia không chỉ nhận được tư vấn y khoa và dinh dưỡng, mà còn được hỗ trợ tâm lý và theo dõi tiến trình bởi nhóm chuyên môn. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì động lực và cải thiện hành vi sức khỏe.

Cũng cần lưu ý rằng tỷ lệ tăng huyết áp trong nhóm nghiên cứu lên tới 80,8%, cho thấy tiền đái tháo đường hiếm khi “đơn độc” mà thường đi kèm các yếu tố nguy cơ tim mạch khác.

Mặt khác, nghiên cứu cũng còn tồn tại một số hạn chế nhất định bởi đây là nghiên cứu hồi cứu, đơn trung tâm và thời gian theo dõi chỉ trong 1 năm. Do đó, cần có các nghiên cứu quy mô lớn hơn, đa trung tâm và theo dõi dài hạn để xác nhận và mở rộng các kết luận.

Như vậy, hoạt động thể chất ít nhất 150 phút mỗi tuần, tương đương 30 phút mỗi ngày với 5 ngày/tuần sẽ không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn có thể “đảo ngược” tiền đái tháo đường. Cùng với chế độ dinh dưỡng lành mạnh và kiểm soát cân nặng, đây chính là chìa khóa cho một “chiến lược” phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả trong bối cảnh tỷ lệ đái tháo đường ngày càng gia tăng trên toàn cầu.

 

Biến chứng tê bì, khó ngủ, mắt mờ do đái tháo đường điều trị thế nào?

Người bệnh đái tháo đường có nên uống nước ép trái cây?

Kiểm soát bệnh đái tháo đường bằng cây lược vàng có được không?

Đái tháo đường: Các thảo dược giúp cải thiện biến chứng mắt