Nguy cơ khi cả nước hết thuốc giải độc botulinum

Thuốc giải độc tố botulinum (BAT - Botulism Antitoxin Heptavalent), giá 8.000 USD/lọ, rất hiếm ở Việt Nam

Liên tiếp ghi nhận chùm ca bệnh ngộ độc botulinum ở TP.HCM

Theo thông tin từ Sở Y tế TP. HCM, tuần qua, Bệnh viện Chợ Rẫy cùng với Bệnh viện Nhân dân Gia Định và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP. HCM đã ghi nhận thêm được 3 trường hợp nghi ngờ ngộ độc botulinum.

Cả 3 bệnh nhân đều sống tại TP Thủ Đức, thuộc 2 gia đình khác nhau. Bệnh nhân lớn nhất là người đàn ông 45 tuổi, tiếp theo là 2 anh em 26 tuổi và 18 tuổi. Ba trường hợp này thực tế là sự nối tiếp của chùm ca bệnh là 3 em bé bị ngộ độc botulinum tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 TP.HCM.

Trước đó, ngày 13/5, hai anh em này ăn bánh mì chả lụa từ người bán dạo. Trong khi đó, người đàn ông 45 tuổi ăn loại mắm để lâu ngày. Đến ngày 14/5, cả 3 đều có triệu chứng mệt mỏi, đau đầu, choáng váng, đau bụng và tiêu chảy rồi bắt đầu yếu cơ, khó nuốt.

Cụ thể, bệnh nhân 18 tuổi có diễn biến sớm nhất, yếu sức cơ và nhập vào Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM. Chiều cùng ngày, người đàn ông 45 tuổi cũng nhập Bệnh viện Nhân dân Gia Định và bệnh nhân 26 tuổi bị nhẹ hơn cho nên tự đến Bệnh viện Chợ Rẫy.

Qua khai thác bệnh sử từ gia đình và các triệu chứng, các bác sĩ hội chẩn và nghi ngờ bệnh nhân bị ngộ độc botulinum. Bệnh viện Nhân dân Gia Định đã lấy mẫu thức ăn đi xét nghiệm, Viện Vệ sinh Dịch tễ TP.HCM xác định có độc tố botulinum.

Ngộ độc botulinum là do một loại vi khuẩn botulinum gây ra, vi khuẩn này sống trong yếm khí, có nghĩa là môi trường không có không khí, nồng độ oxy rất thấp thì con vi khuẩn này mới hoạt động được.

Do đó, tất cả thức ăn được chế biến, đóng gói, đóng hộp hay đưa vào bao kín không có oxy, vi khuẩn botulinum đều có khả năng phát triển, nên nguy cơ nhiễm độc là luôn rình rập trước mắt.

Tuy nhiên, botulinum không chịu được nhiệt, nếu đun ở 100⁰C, sau 2 phút chất độc bắt đầu biến tính và giảm độc lực, đun đến 10 phút có thể bị phá hủy. Một số thức ăn có thể sử dụng bằng cách nấu sôi 100 độ trong 10-15 phút để diệt vi khuẩn, giảm nguy cơ gây ngộ độc.

Nguy hiểm khi cạn kiệt thuốc hiếm

Độc tố botutinum là một chất kịch độc và hiện thuốc duy nhất trung hòa độc tố botulinum là thuốc Botulism Antitoxin Heptavalent (BAT). Tuy nhiên, đây là loại thuốc rất hiếm và đắt đỏ, chỉ có một hãng dược ở Canada sản xuất và có giá lên đến 8000 USD/lọ.

TP.HCM và cả nước đã gần như đã hết thuốc giải độc tố botulinum. Hai lọ giải độc BAT cuối cùng đã được dùng cho 3 bệnh nhi bị ngộ độc do ăn chả lụa từ người bán dạo tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 vào ngày 16/5. Đây là 2 lọ còn lại trong số 5 lọ BAT được Bệnh viện Chợ Rẫy chuyển đến Quảng Nam để hỗ trợ chữa trị chùm 10 ca ngộ độc botulinum do ăn cá muối ủ chua, trong đó một người tử vong.

Thuốc BAT giải độc đặc hiệu nhưng không còn sẽ rất nan giải. Nếu được sử dụng thuốc BAT sớm, bệnh nhân ngộ độc botulinum có khả năng thoát ra khỏi tình trạng bị liệt trong 48 đến 72 giờ, không phải thở máy. Không có thuốc giải, bác sĩ chỉ có thể điều trị triệu chứng, thở máy.

WHO khẩn trương tìm kiếm nguồn hỗ trợ thuốc giải độc botulinum cho Việt Nam

Với các trường hợp ngộ độc Botilinum đang mắc tại TP.HCM, ngay khi nhận được báo cáo của Sở Y tế TP. HCM ngày 21/5, Cục Quản lý Dược đã khẩn trương liên hệ, trao đổi và làm việc với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) để hỗ trợ giải quyết.

Theo Cục Quản lý Dược, ngộ độc botulinum là ngộ độc do nhiễm độc tố vi khuẩn Clostridium botulinum. Ngộ độc này rất hiếm xảy ra ở Việt Nam và trên thế giới. 

Nguyên nhân chính là do người bệnh nhiễm độc tố vi khuẩn trong thực phẩm kém chất lượng, ăn phải các loại thức ăn bảo quản không tốt. Từ năm 2020 đến nay rải rác có một vài ca bệnh/năm, gần đây có 3 ca tại TP.HCM.

Cục Quản lý Dược cho hay, ngộ độc botulinum rất hiếm xảy ra nên nguồn cung đối với thuốc chữa bệnh này (thuốc BAT) trên thế giới cũng rất hiếm. Vì vậy, đây là thuốc không dễ chủ động về nguồn cung. Bên cạnh đó giá của thuốc này cũng rất cao. Thuốc BAT hiện chưa nằm trong danh mục các thuốc được bảo hiểm y tế chi trả. 

"Với sự hỗ trợ nhiệt tình của Bộ phận chăm sóc sức khỏe toàn dân, môi trường và lối sống lành mạnh của WHO, WHO đang tìm nguồn hỗ trợ để cung cấp khẩn cấp thuốc giải độc botulinum cho nhu cầu cấp bách của Việt Nam. WHO và các cơ quan liên quan của Bộ Y tế, các bệnh viện có bệnh nhân cần điều trị ngộ độc botulinum đang nỗ lực hoàn thiện các thủ tục nhằm sớm có được lô thuốc này để điều trị cho các bệnh nhân", đại diện Cục Quản lý Dược thông tin.

Ngoài ra Cục Quản lý Dược cũng đã đề nghị Bệnh viện Chợ Rẫy liên hệ với các công ty nhập khẩu, nhà cung ứng để có thêm nguồn cung ứng thuốc.

Về giải pháp căn cơ, Bộ Y tế cho biết, để chủ động hơn với các thuốc chống ngộ độc nói riêng, các thuốc hạn chế về nguồn cung nói chung, Bộ Y tế đã báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ và Thủ tướng đã đồng ý và chỉ đạo Bộ Y tế xây dựng cơ chế đảm bảo thuốc hiếm, thuốc hạn chế nguồn cung.

Trong các giải pháp thực hiện, một giải pháp quan trọng là thành lập các trung tâm tồn trữ thuốc hiếm nguồn cung tại các vùng kinh tế - xã hội và đặc biệt là cơ chế để có thể thanh toán các thuốc hiếm về nguồn cung đã tồn trữ nhưng hết hạn do không phải dùng đến vì không có bệnh nhân.

 

Ngành y tế cấp bách ứng phó nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn

Phẫu thuật cắt bỏ thành công khối u nang vùng mặt có kích thước lớn

Khánh thành "Bếp ăn cho em" Điểm trường Bản Tông Trường Mầm non Bình Chuẩn

Quảng Ninh: Thay khớp háng nhân tạo thành công cho cụ bà 107 tuổi