“Điểm mặt” nguyên nhân gây loãng xương

Loãng xương có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng

Chúng ta thường không để ý đến sức khỏe của xương cho đến khi gặp vấn đề. Với hầu hết mọi người, dấu hiệu đầu tiên cho thấy có điều gì đó không ổn là sau một cú ngã dẫn đến gãy xương. Mỗi năm, tại Anh có khoảng 50.000 ca ngã gây gãy xương và không ít trường hợp, sau khi kiểm tra mới phát hiện người bệnh mắc chứng loãng xương.

Hiện có khoảng 3,5 triệu người đang sống chung với căn bệnh này và thêm 1 triệu người khác có mật độ xương thấp (còn gọi là thiếu xương), khiến họ có nguy cơ cao bị gãy xương - những chấn thương vừa đau đớn, vừa có thể làm thay đổi cuộc sống.

Theo thông tin từ trang Express, tỷ lệ gãy xương liên quan đến loãng xương ở phụ nữ trên 50 tuổi cao hơn nam giới: cứ 2 phụ nữ trên 50 tuổi thì có 1 người mắc bệnh, trong khi ở nam giới cùng độ tuổi, tỷ lệ này là 1 trên 4 người. Điều đáng nói là tình trạng này không chỉ xảy ra ở người cao tuổi.

Tiến sĩ Nicky Keay, Giảng viên tại Đại học University College London và là tác giả cuốn Myths of Menopause, cho biết: “Bộ xương của bạn được tạo nên từ các khớp xương giúp cơ thể có sự nâng đỡ, định hình dáng, hỗ trợ vận động và bảo vệ các cơ quan quan trọng. Một số xương dài còn chứa tủy, nơi sản sinh tế bào hồng cầu và bạch cầu mới”.

Dưới đây là những yếu tố có thể tác động xấu đến sức khỏe xương của bạn:

Nhiều năm ăn kiêng theo kiểu “yo-yo” gây hại cho xương

Ăn kiêng kiểu "yo-yo" là một vòng lặp giảm cân rồi tăng cân trở lại, tương tự chuyển động của con quay yo-yo. Hiện tượng này xảy ra khi bạn áp dụng chế độ ăn kiêng hà khắc để giảm cân nhanh chóng, rồi lại trở về chế độ ăn uống bình thường, dẫn đến việc cân nặng tăng vọt và thường là tăng nhiều hơn ban đầu. Theo chuyên gia dinh dưỡng Lorna Cooke, Viện Thể thao Bắc Ireland, việc liên tục giảm rồi tăng cân trở lại trong nhiều năm có thể khiến mật độ xương suy giảm.

“Khi bạn hạn chế ăn uống, các hormone quan trọng giúp duy trì sức khỏe xương có thể bị ảnh hưởng. Ngoài ra, việc thiếu các dưỡng chất như calci khi theo đuổi chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt dễ dẫn đến thiếu hụt lâu dài. Khi cơ thể không nhận đủ calci từ thực phẩm, nó sẽ rút calci từ xương, từ đó khiến xương yếu dần theo thời gian”, chuyên gia dinh dưỡng Lorna Cooke cho biết.

Ít ra ngoài trời

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến bệnh loãng xương là thiếu vitamin D (hay vitamin ánh nắng mặt trời), thường được tạo ra khi da tiếp xúc với ánh sáng.

Tình trạng thiếu vitamin D rất phổ biến vào mùa Đông, đặc biệt ở các khu vực phía Bắc nước Anh, nơi ánh nắng yếu và cơ thể không thể tổng hợp đủ. Vì vậy, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung vitamin D bằng viên uống, do chế độ ăn uống đơn thuần không thể cung cấp đủ lượng cần thiết.

Ông Rob Hobson, trưởng bộ phận Dinh dưỡng của Healthspan - công ty chuyên cung cấp vitamin, khoáng chất và chất bổ sung sức khỏe hàng đầu Anh - khuyến nghị, người trưởng thành nên bổ sung ít nhất 10 microgam (µg) vitamin D mỗi ngày vào mùa Đông và duy trì quanh năm đối với người trên 65 tuổi, người ít ra ngoài trời hoặc có nguy cơ thiếu hụt cao.

Thời kỳ mãn kinh

Sau khi mãn kinh, tốc độ mất xương tăng nhanh do suy giảm hormone oestrogen, đặc biệt là oestradiol, vốn có vai trò làm chậm quá trình tiêu xương. Phụ nữ có thể mất tới 0,5% mật độ xương mỗi năm và đến giữa độ tuổi 40 nhiều người đã bị suy giảm đáng kể khối lượng xương.

Thực phẩm siêu chế biến

Chế độ ăn giàu calci và vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mật độ xương. Theo chuyên gia Rob Hobson, việc ăn quá nhiều thực phẩm siêu chế biến (UPF) có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe xương. Các loại thực phẩm này thường thiếu vitamin và khoáng chất cần thiết để xương chắc khỏe.

Để bảo vệ xương, bạn nên hạn chế lượng thực phẩm siêu chế biến trong khẩu phần hằng ngày và cố gắng nấu ăn tại nhà nhiều hơn. Một chế độ ăn cân bằng, ưu tiên thực phẩm tươi và chưa qua chế biến - bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, protein, trái cây, rau củ và chất béo lành mạnh - sẽ cung cấp đầy đủ dưỡng chất giúp xương khỏe mạnh ở giai đoạn trong cuộc sống.

Dùng thuốc lâu dài hoặc mắc bệnh mạn tính

Một số tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức), có thể làm tăng tốc độ mất xương tự nhiên của cơ thể.

Ngoài ra, một số loại thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương, bao gồm thuốc giảm cân, thuốc steroid, thuốc điều trị ung thư, thuốc chống trầm cảm và thuốc ức chế bơm proton (thường dùng để điều trị trào ngược dạ dày).

Ít hoạt động thể chất

Hoạt động thể chất rất quan trọng đối với sức khỏe xương, nhưng quan trọng là phải tập đúng loại và đủ mức độ. Những người ít vận động có nguy cơ mất xương cao hơn, nhưng tập luyện quá mức cũng không tốt.

Theo các khuyến nghị, người trưởng thành nên vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày với các bài tập như đi bộ, chạy bộ, đạp xe… để giúp tăng cường và duy trì sức khỏe xương.

 

Loãng xương: Thủ phạm âm thầm gây tàn phế ở người cao tuổi

Thói quen nhiều người mắc phải làm tăng nguy cơ loãng xương

Podcast: người cao tuổi cần làm gì để phòng ngừa nguy cơ loãng xương?

Mách bạn cách giúp ngừa loãng xương khi về già