Ai là "cha đẻ" của dầu gió, dầu khuynh diệp nức tiếng một thời?

Dầu gió Cao sao vàng đã từng gắn bó với mỗi gia đình

Thực tế, những lọ dầu cao, dầu gió vang bóng một thời do chính người Việt Nam sản xuất từ cây thuốc quý hiếm, ngay từ thời đất nước còn bị kìm nén dưới ách thực dân, đế quốc.

Theo nhà khảo cứu Phạm Xuân Cần với bài viết đăng trên trang dbndnghean.vn, cha đẻ của dầu gió “Cao Sao Vàng” gắn bó với từng nhà, từng người Việt lâu nay chính là lương y Phó Đức Thành, một gương mặt đặc sắc của đô thị Vinh hồi đầu thế kỷ XX. Ông sinh năm 1880 tại Ninh Bình, quê gốc ở Hưng Yên. Năm 1926, khi đang là công chức lục lộ và chủ một cơ sở kinh doanh ở Huế, ông ra Vinh lập hiệu thuốc Vĩnh Hưng Tường, đứng số 1 về đông nam dược với hệ thống đại lý khắp ba miền Bắc-Trung-Nam.

Lương ý Phó Đức Thành

Ông từng đi nhiều nơi để sưu tầm, học hỏi nhiều cây thuốc quý, bài thuốc quý, rồi từ đó nghiên cứu, bào chế ra nhiều loại thuốc tốt từ thảo dược Việt Nam, trong đó có “dầu cù là” Vĩnh Hưng Tường, mang tên “Vạn Ứng”. Lúc đầu Vạn Ứng chỉ là một loại dầu xoa dạng nước, sau chế thêm loại cao đặc và đa dạng hóa sản phẩm theo mùa. Đặc biệt, sau này, khi ra công tác ở Bộ Y tế, ông Thành chuyển giao công thức chế biến cho Xí nghiệp Dược phẩm Trung ương 2. Dần dà đến năm 1969, sản phẩm này có tên là “Cao Sao Vàng” hết sức thông dụng trong cuộc sống như nhiều người đã biết.

Còn theo nhà báo Trần Chánh Nghĩa trong sách “Đất & người phương Nam - tập 1 - Một thuở Sài Gòn” (Nhà xuất bản Thanh Niên - 2023), ở Sài Gòn và các tỉnh phía nam trước đây rất thông dụng nhiều loại dầu có tên “Dầu khuynh diệp bác sĩ Tín”. Cha đẻ của chai dầu này là ông Bùi Kiến Tín sinh năm 1912 tại Quảng Nam. Trải qua học tập trong nước và ở Pháp, ông trở thành một bác sĩ y khoa.

Từ học tập ở Pháp, ông Tín tự tìm hiểu phương pháp bào chế thuốc của các nền y học tiên tiến để đến năm 1941 hồi hương, dồn tâm huyết cho ra đời sản phẩm mà ông hằng tìm tòi, mong đợi. Cũng trong năm 1941, sản phẩm của bác sĩ Tín đến với người tiêu dùng, được quảng cáo rộng rãi bằng tiếng Việt mặc dù lúc bấy giờ miền Nam còn bị Pháp xâm chiếm. Ước tính từ năm 1941 cho đến năm 1975, đã có khoảng 25 triệu chai “Dầu khuynh diệp bác sĩ Tín” không phân biệt sang hèn, có trong túi các bà nội trợ, những người buôn bán, các em học sinh, để phòng lúc "trái gió, trở trời”.

Tinh dầu khuynh diệp là nguyên liệu chính để bào chế sản phẩm, bên cạnh các loại tinh dầu tràm, tinh dầu bạc hà, tinh dầu hương nhu. Do nguyên liệu khuynh diệp không có ở trong nước nên ông Tín rất khó khăn khi phải nhập nguyên liệu từ nước ngoài. Rồi ông tìm cách mua cây và giống khuynh diệp về trồng ở trong nước, chủ yếu trồng ở vùng Đà Lạt-Lâm Đồng.

Tất nhiên, cuộc sống dần đổi thay, xu thế hội nhập và phát triển của đất nước mở cửa đưa những sản phẩm như Cao Sao Vàng của Việt Nam ra nước ngoài, nhất là các nước có khí hậu lạnh giá và nhiều sản phẩm tốt của nước ngoài cũng được nhập về trong nước, phục vụ mọi nhu cầu của người dân. Điều cần nói là trong vô vàn khó khăn của cuộc sống, cha ông ta đã biết cách tìm tòi, học hỏi, tận dụng lợi thế từ nhiều cây thuốc, bài thuốc trong dân gian để bào chế, sản suất nhiều loại thuốc thông dụng, hiệu quả, đồng thời không quên học tập kinh nghiệm quý từ các nền y học phát triển để bổ sung kho thuốc, sản phẩm thuốc của dân tộc. Để từ đó, những cây thuốc, bài thuốc quý, sản phẩm tốt gắn liền với tên tuổi của những lương y, bác sĩ giàu tâm huyết luôn đồng hành cùng đất nước, “vang bóng” và “rạng danh” cùng bước trường tồn và phát triển của đất nước.

 

Bình yên ở đảo Thái Lan

Top 20 cuốn sách hay nhất thế giới

Văn hóa bản địa và sức khỏe con người: Những trường hợp tham khảo

Ấn Độ: Lợi thế và thách thức của quốc gia đông dân nhất thế giới