Suy giảm sức khỏe nghiêm trọng vì mắc hội chứng burnout

Hội chứng kiệt sức vì công việc đang ngày càng phổ biến

Hội chứng burnout gia tăng ở giới trẻ

3 tháng gần đây, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội ghi nhận số người đến khám tại khoa tâm lý và tâm thần tăng 30% so với cùng kỳ năm trước. Trong số này, 2/3 được chẩn đoán mắc hội chứng burnout và 52% thuộc thế hệ Gen Z.

Đáng chú ý, có trường hợp một nhóm đồng nghiệp trẻ cùng nhau đến khám và 100% trong số đó mắc burnout.

C.M. (25 tuổi) mất ngủ kéo dài, đau đầu, tim đập nhanh, ăn uống kém. Trong một cuộc họp, cô bị ngất xỉu khi đang thuyết trình và được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. M. làm việc trung bình 12 tiếng mỗi ngày, thường xuyên mang việc về nhà kể cả cuối tuần. Cô ám ảnh các cuộc họp và nhiều hôm không muốn thức dậy. Sau khi điều trị bằng thuốc kết hợp tập thể dục đều đặn, tắt điện thoại và đi ngủ trước 22 giờ, tinh thần của M. cải thiện rõ rệt.

Tương tự, T.T. (23 tuổi) nhiều lần chia sẻ từng muốn kết thúc sự sống. Sau 2 năm làm trong ngành kiểm toán, T. trở nên thu mình, ngại tiếp xúc đám đông, thường xuyên mệt mỏi và mất ngủ. Cô chỉ tìm đến bác sĩ khi kiệt sức, khó thở, hụt hơi và thường xuyên đau bụng. Kết quả nội soi dạ dày, đại tràng, xét nghiệm máu, chụp CT và kiểm tra các hệ cơ quan khác cho thấy sức khỏe thể chất bình thường. Tuy nhiên, dựa trên biểu hiện lâm sàng, bác sĩ khuyến nghị T. khám chuyên khoa tâm lý. T. đã xin nghỉ việc không lương 6 tháng để điều trị bằng thuốc, luyện thở và trị liệu tâm lý. Hiện tình trạng của cô đã cải thiện.

ThS.BS Phạm Văn Dương, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết cả 2 trường hợp trên không mắc bệnh lý thực thể nghiêm trọng nhưng đều được chẩn đoán mắc hội chứng burnout - hay còn gọi là kiệt sức nghề nghiệp.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từ năm 2019 đã công nhận burnout là hội chứng liên quan đến công việc, nằm trong phân loại bệnh quốc tế ICD-11. Đây không chỉ là mệt mỏi thông thường, mà là trạng thái kiệt quệ kéo dài về thể chất, cảm xúc và tinh thần do căng thẳng nghề nghiệp không được xử lý hiệu quả.

Tại Việt Nam, nhiều người trẻ không nhận diện đúng burnout, thường nghĩ rằng mình chỉ “yếu sức” hoặc “chưa cố gắng”. Các biểu hiện cơ bản là mất ngủ, cáu gắt, giảm khả năng tập trung mà không biết mình đang mắc bệnh.

Nguyên nhân chính dẫn đến burnout ở người trẻ là áp lực thành tích sớm, kỳ vọng quá cao vào bản thân và dễ thất vọng khi không đạt mục tiêu. Ngoài ra, việc làm quá giờ liên tục, văn hóa “cày việc” cả cuối tuần, môi trường cạnh tranh cao, thiếu hỗ trợ tinh thần, mất cân bằng giữa công việc và cuộc sống, thiếu kỹ năng quản lý căng thẳng hoặc chưa được giáo dục về chăm sóc sức khỏe tâm thần cũng là những yếu tố góp phần gây bệnh.

Cần điều trị và phòng tránh đúng cách

Các dấu hiệu điển hình của burnout gồm mệt mỏi kéo dài, khó ngủ, đau đầu, tim đập nhanh, rối loạn tiêu hóa và dễ ốm. Trong công việc, người bệnh dễ mất tập trung, nhầm lẫn và giảm động lực làm việc. Về cảm xúc, họ thường chán nản, thờ ơ, mất hứng thú, dễ cáu gắt, kèm cảm giác vô dụng hoặc thất bại, tự ti và bế tắc.

Theo BS. Dương, nếu không được nhận diện và can thiệp kịp thời, burnout có thể gây rối loạn lo âu, trầm cảm, mất ngủ mạn tính, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn nội tiết, làm giảm chất lượng sống và ảnh hưởng tới mối quan hệ cá nhân lẫn công việc. Trường hợp nặng có thể dẫn đến ý nghĩ hoặc hành vi tự gây hại cho bản thân.

BS. Dương cảnh báo, nhiều người trẻ không nhận ra mình đang burnout vì vẫn sinh hoạt, đi làm bình thường. “Bên trong là một hệ thần kinh quá tải, cảm xúc bế tắc, cơ thể như cây nến bị đốt cạn”, ông nói.

BS. Dương khuyến nghị, để phòng tránh, việc quan trọng nhất là nhận diện sớm các dấu hiệu ban đầu. Ông khuyên mọi người nên lắng nghe cơ thể và chủ động điều chỉnh lối sống bằng cách ngủ đủ giấc, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, dành ít nhất 1 giờ mỗi ngày cho bản thân mà không liên quan đến công việc. Đồng thời thực hành thiền, yoga hoặc các hình thức thư giãn tinh thần.

Người bệnh cần học cách sắp xếp để cân bằng giữa công việc và cuộc sống, áp dụng nguyên tắc ưu tiên, không làm tất cả cùng lúc. Có thể nghỉ phép, tạm dừng hoặc chuyển việc nếu môi trường không phù hợp.

Trò chuyện với bạn bè, đồng nghiệp và người thân cũng giúp quản lý căng thẳng. Nếu các dấu hiệu bất thường kéo dài trên 2 tuần, cần tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.

 

Bổ sung men vi sinh giúp cải thiện sức khoẻ tinh thần

Infographic: Ăn uống thế nào để cải thiện sức khỏe tinh thần?

Doomscrolling ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe tinh thần?

3 cách cải thiện sức khỏe tinh thần khi về già