Vitamin E: Lợi ích quen thuộc và những rủi ro khi lạm dụng

Vitamin E là một phần quan trọng của chế độ dinh dưỡng hàng ngày

Không phải lúc nào cũng “càng nhiều càng tốt”

Vitamin E (tocopherol) là vitamin tan trong chất béo, tham gia bảo vệ màng tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do và hỗ trợ hoạt động miễn dịch. Nhu cầu vitamin E của người trưởng thành tương đối thấp và hoàn toàn có thể đáp ứng thông qua chế độ ăn giàu dầu thực vật, các loại hạt, quả hạch và rau lá xanh.

Khác với vitamin tan trong nước, vitamin E không dễ dàng đào thải mà có xu hướng tích lũy trong cơ thể. Khi sử dụng liều cao kéo dài, đặc biệt vượt quá nhu cầu của cơ thể, vitamin E có thể gây ra những tác dụng bất lợi nghiêm trọng.

Nguy cơ chảy máu và đột quỵ xuất huyết

Một trong những rủi ro rõ ràng nhất của vitamin E liều cao là làm tăng nguy cơ chảy máu. Vitamin E có thể ức chế hoạt động của vitamin K rất quan trọng trong quá trình đông máu, đồng thời ảnh hưởng đến chức năng của tiểu cầu.

Hệ quả là máu khó đông hơn, dễ bầm tím, chảy máu cam, chảy máu nướu răng hoặc vết thương nhỏ chảy máu kéo dài. Trong những trường hợp nặng, tình trạng này có thể dẫn đến chảy máu nội tạng. Đáng lưu ý, việc bổ sung vitamin E với liều trên 1.000 mg mỗi ngày đã được ghi nhận làm tăng nguy cơ chảy máu não, gây đột quỵ xuất huyết.

Gia tăng nguy cơ suy tim

Một số nghiên cứu lớn cho thấy, vitamin E liều cao không mang lại lợi ích tim mạch như kỳ vọng, thậm chí có thể làm tăng nguy cơ suy tim, đặc biệt ở những người đã có tiền sử bệnh tim mạch từ trước.

Cơ chế chính xác chưa được làm rõ hoàn toàn, nhưng các nhà khoa học cho rằng nồng độ vitamin E quá cao có thể gây rối loạn cân bằng oxy hóa trong tế bào tim. Ở những người từng bị nhồi máu cơ tim, việc bổ sung vitamin E liều cao có liên quan đến nguy cơ suy tim tăng đáng kể.

Liên quan đến nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt

Một nghiên cứu quy mô lớn trên nam giới khỏe mạnh cho thấy, việc bổ sung khoảng 400 IU vitamin E mỗi ngày trong thời gian dài có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn so với nhóm không bổ sung.

Giả thuyết được đặt ra là liều cao chất chống oxy hóa có thể làm gián đoạn cơ chế tự nhiên của cơ thể trong việc loại bỏ các tế bào bị tổn thương. Khi các tế bào bất thường không được đào thải hiệu quả, nguy cơ phát triển ung thư có thể gia tăng.

Tương tác thuốc cần đặc biệt lưu ý

Vitamin E có thể tương tác với nhiều loại thuốc thông dụng. Khi dùng chung với thuốc chống đông máu hoặc aspirin, nguy cơ chảy máu tăng lên rõ rệt. Vitamin E cũng có thể làm giảm hiệu quả của thuốc hạ cholesterol nhóm statin.

Ngoài ra, việc tự ý bổ sung vitamin E trong quá trình hóa trị, xạ trị hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép tạng có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Đây là lý do người đang điều trị bệnh mạn tính cần tham khảo ý kiến chuyên môn trước khi dùng vitamin E.

Ảnh hưởng đến miễn dịch và sức khỏe xương

Ở liều phù hợp, vitamin E hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, khi sử dụng liều rất cao, phản ứng miễn dịch có thể bị suy yếu, khiến cơ thể dễ mắc nhiễm trùng hơn và thời gian hồi phục kéo dài.

Bên cạnh đó, vitamin E dư thừa có thể cản trở sự hấp thu các vitamin tan trong chất béo khác như vitamin A, D và K. Nếu kéo dài, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương, làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.

Vậy bổ sung vitamin E thế nào cho đúng?

Nhu cầu vitamin E khuyến nghị cho người trưởng thành chỉ khoảng 15 mg mỗi ngày, tăng lên 19 mg đối với phụ nữ đang cho con bú. Phần lớn mọi người đã đáp ứng đủ lượng này thông qua chế độ ăn thông thường.

Trong khi đó, nhiều viên uống vitamin E trên thị trường chứa tới 180–268 mg mỗi viên, cao gấp nhiều lần nhu cầu của cơ thể. Ngay cả các chế phẩm đa sinh tố hằng ngày cũng thường đã cung cấp gần đủ vitamin E cần thiết.

Vì vậy, với người khỏe mạnh, việc bổ sung vitamin E liều cao không những không cần thiết mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vitamin E chỉ nên được sử dụng bổ sung trong những trường hợp đặc biệt, có chỉ định và theo dõi của nhân viên y tế.

 

9 loại quả không nên bỏ qua khi cần bổ sung vitamin E

8 thực phẩm giàu vitamin E tốt cho sức khỏe

Vitamin E - “Chìa khóa” giúp đường ruột và gan khỏe mạnh

Lợi ích của vitamin E với mái tóc mùa Đông