Cách giữ trái tim khoẻ mạnh qua từng độ tuổi

Bảo vệ sức khoẻ tim mạch là cách tốt nhất giúp kéo dài tuổi thọ và sức khoẻ thể chất

Ở độ tuổi 20: Xây nền tảng vững chắc cho tim mạch

Ở tuổi đôi mươi, tim đã phát triển đầy đủ về kích thước và hoạt động bơm máu hiệu quả. Đây là thời điểm thích hợp để xây dựng thói quen lành mạnh cho tim mạch về sau. Theo BS. Romit Bhattacharya thuộc Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (Mỹ), những việc nên làm bao gồm tập thể dục hằng ngày, bỏ thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử, ăn nhiều thực phẩm từ thực vật và ngủ đủ 7–9 giờ mỗi đêm.

Ngay cả ở tuổi này, các vệt mỡ và mảng bám cholesterol vẫn có thể hình thành nếu lối sống kém lành mạnh hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh tim. Do đó, BS. Deepak Talreja, Trưởng khoa Tim mạch thuộc trung tâm Sentara Cardiology Specialists (Mỹ) khuyến nghị kiểm tra huyết áp từ 18 tuổi, tái khám 3–5 năm một lần nếu bình thường hoặc hằng năm nếu có dấu hiệu tăng. Xét nghiệm cholesterol cũng nên bắt đầu từ năm 20 tuổi nếu có yếu tố nguy cơ. Phát hiện sớm đường huyết bất thường sẽ giúp ngăn ngừa đái tháo đường và bệnh tim sau này.

Ở độ tuổi 30: Quản lý căng thẳng và duy trì vận động

Tuổi 30 thường gắn liền với áp lực sự nghiệp, tài chính và trách nhiệm gia đình, khiến căng thẳng trở thành yếu tố nguy cơ tiềm ẩn. Căng thẳng mạn tính làm tăng huyết áp, thúc đẩy viêm và có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành đến 30%.

Theo BS. Lars Sondergaard (Tập đoàn Abbott), chỉ cần 20 phút đi bộ nhanh mỗi ngày cũng cải thiện đáng kể sức khỏe tim mạch. Giấc ngủ sâu, đều đặn giúp giảm viêm và điều hòa cảm xúc, trong khi kết nối xã hội lành mạnh giúp hạ mức căng thẳng và kéo dài tuổi thọ.

Bên cạnh đó, BS. Talreja nhấn mạnh, căng thẳng dễ dẫn đến thói quen xấu như ăn quá nhiều, lười vận động hoặc uống rượu. Theo dõi huyết áp, cholesterol, đường huyết hằng năm sẽ giúp phát hiện sớm vấn đề và điều chỉnh lối sống kịp thời.

Ở độ tuổi 40: Phát hiện sớm nguy cơ thầm lặng

Bước vào tuổi trung niên, nhiều người không có triệu chứng rõ rệt nhưng thay đổi nhỏ ở huyết áp, cholesterol hay đường huyết đã có thể cảnh báo nguy cơ bệnh tim. Bác sĩ Bhattacharya khuyên đây là giai đoạn nên vượt qua cảm giác “mình khỏe” và chủ động đo lường các chỉ số sức khỏe.

Với người có nguy cơ cao (tiền sử gia đình, hút thuốc, thừa cân), có thể cân nhắc chụp calci động mạch vành hoặc CT mạch vành để phát hiện mảng bám từ sớm. Chỉ số cholesterol LDL cần được theo dõi chặt chẽ vì nó là yếu tố nguy cơ chính của nhồi máu cơ tim và đột quỵ, ngay cả khi cholesterol “tốt” (HDL) ở mức cao.

Đây cũng là thời điểm chú ý đến các dấu hiệu như mệt mỏi bất thường, khó thở khi vận động, đau bắp chân khi đi bộ. Những biểu hiện này có thể báo hiệu tắc nghẽn mạch máu hoặc suy giảm lưu lượng máu đến tim.

Ở độ tuổi 50: Ảnh hưởng của hormone

Phụ nữ bước vào thời kỳ mãn kinh thường tăng cholesterol LDL, huyết áp và tích mỡ ở vùng bụng. Nam giới cũng trải qua suy giảm testosterone, làm tăng nguy cơ hội chứng chuyển hóa và đái tháo đường.

Theo BS. Talreja, liệu pháp thay thế hormone không nên dùng để phòng ngừa bệnh tim do hiệu quả chưa rõ ràng và tiềm ẩn rủi ro. Tập trung vào chế độ ăn lành mạnh, tập luyện cả aerobic lẫn rèn sức mạnh cơ bắp, cùng kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách bảo vệ tim hiệu quả hơn.

Ở độ tuổi 60: Kiểm soát bệnh lý và phòng ngừa thứ phát

Sau hàng chục năm làm việc liên tục, trái tim và mạch máu bắt đầu lão hóa rõ rệt. Động mạch có xu hướng cứng hơn, dẫn đến tăng huyết áp. Nhiều người lúc này đã được chẩn đoán mắc tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu hoặc đái tháo đường type 2.

Mục tiêu chính là kiểm soát tốt các bệnh mạn tính, tuân thủ điều trị và phục hồi chức năng tim nếu từng có biến cố tim mạch. Tiêm vaccine (như cúm, phế cầu) giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng làm nặng thêm tình trạng tim. Đồng thời, đây là thời điểm cần cảnh giác với bệnh van tim, rung nhĩ hoặc suy tim khởi phát âm thầm.

Ở độ tuổi 70 trở lên: Ưu tiên chất lượng cuộc sống

Sau 70 tuổi, tim đã đập hơn 2,5 tỷ nhịp. Ngay cả khi vẫn khỏe, hiệu quả bơm máu giảm, van tim mòn nhiều hơn và nhịp tim bất thường trở nên phổ biến. Ở giai đoạn này, mục tiêu là duy trì sự độc lập và chất lượng cuộc sống.

BS. Bhattacharya cho biết, những người giữ lối sống lành mạnh từ sớm có thể cảm thấy giống như ở tuổi 50 hoặc 60. Đối với người có nhiều bệnh nền, cần tối ưu hóa thuốc men, đặt mục tiêu huyết áp, đường huyết an toàn và phòng tránh té ngã, tương tác thuốc.

Ngoài ra, BS. Berger nhấn mạnh rằng vận động nhẹ nhàng, ăn uống cân bằng và tuân thủ thuốc vẫn quan trọng. Cùng với đó, việc phối hợp chăm sóc y tế và thảo luận trước với gia đình về các quyết định điều trị giúp người cao tuổi duy trì cuộc sống chủ động và an yên.

 

9 loại trái cây, rau củ tốt cho tim mạch

Bơ ghee ảnh hưởng thế nào tới sức khoẻ tim mạch?

Biến chứng tim mạch ở người bệnh đái tháo đường có triệu chứng gì cảnh báo?

Nên ăn và kiêng gì để có sức khỏe tim mạch tốt?