Bơ ghee ảnh hưởng thế nào tới sức khoẻ tim mạch?

Bơ ghee được đánh giá cao bởi những giá trị dinh dưỡng mà nó mang lại.

Ghee – nguồn chất béo đậm đặc

Ghee được làm bằng cách đun chảy bơ để loại bỏ nước và tạp chất, chỉ giữ lại chất béo sữa tinh khiết. Một thìa canh ghee (khoảng 14gr) chứa khoảng 123 kcal và 14gr chất béo, trong đó có hơn 60% là chất béo bão hòa – tương đương hơn 1/3 lượng chất béo bão hòa được khuyến nghị tiêu thụ trong 1 ngày.

Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) khuyến cáo chất béo bão hòa chỉ nên chiếm 5–6% tổng lượng calo hằng ngày, bởi ăn quá nhiều có thể làm tăng cholesterol LDL (“xấu”) và nguy cơ bệnh Tim mạch. Vì vậy, ghee có thể là nguồn bổ sung năng lượng, nhưng nên được dùng tiết kiệm.

Khả năng chống oxy hóa và ảnh hưởng đến lipid máu

Ghee chứa chất chống oxy hóa acid linoleic liên hợp (CLA), có tác dụng bảo vệ tế bào mạch máu khỏi tổn thương do stress oxy hóa, yếu tố góp phần vào bệnh tim. Một số nghiên cứu trên động vật còn cho thấy ghee có thể cải thiện hồ sơ lipid, làm giảm cholesterol toàn phần và triglyceride đồng thời tăng HDL (“cholesterol tốt”).

Tuy vậy, dữ liệu trên người vẫn còn hạn chế. Một nghiên cứu lâm sàng không tìm thấy mối liên quan rõ ràng giữa việc ăn bơ ghee và bệnh động mạch vành sau khi đã loại trừ các yếu tố nguy cơ khác. Điều này cho thấy ghee có thể an toàn khi dùng ở mức vừa phải, nhưng chưa thể khẳng định nó mang lại lợi ích bảo vệ tim mạch.

Giá trị dinh dưỡng ngoài chất béo

Ngoài chất béo, ghee còn là nguồn vitamin tan trong chất béo như A, D, E và K. Vitamin A hỗ trợ thị lực và miễn dịch, vitamin D giúp xương chắc khỏe, vitamin E có tác dụng chống oxy hóa, còn vitamin K quan trọng cho quá trình đông máu. Hàm lượng chất béo trong ghee còn giúp cơ thể hấp thụ các vitamin này hiệu quả hơn.

Nhờ được tinh chế, ghee hầu như không chứa các thành phần gây dị ứng phổ biến trong sữa như lactose và casein. Điều này khiến ghee trở thành lựa chọn thay thế bơ phù hợp cho người không dung nạp lactose hoặc mắc galactosemia.

Ảnh hưởng đến đường huyết và cân nặng

Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy khi thêm ghee vào cơm sau khi nấu, mức đường huyết tăng chậm hơn so với ăn cơm không có chất béo. Điều này phù hợp với nguyên tắc dinh dưỡng chung: kết hợp carbohydrate với chất béo hoặc đạm sẽ làm chậm quá trình hấp thu glucose.

Bơ ghee cũng chứa triglyceride chuỗi trung bình (MCT) có thể được cơ thể sử dụng làm năng lượng nhanh chóng và tạo cảm giác no lâu hơn. Dù vậy, ghee vẫn có mật độ calo cao, nên ăn quá nhiều có thể dẫn đến dư thừa năng lượng và tăng cân.

Ứng dụng trong y học

Trong y học Ayurveda (Ấn Độ ), ghee được sử dụng từ lâu để chữa lành vết thương. Một số nghiên cứu trên động vật cho thấy ghee có thể kích hoạt các tế bào giúp phục hồi mô tổn thương nhanh hơn. Các thử nghiệm nhỏ cũng cho thấy gạc tẩm ghee và mật ong giúp cải thiện tình trạng loét hoặc vết mổ nhiễm trùng. Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh cần nghiên cứu thêm trước khi áp dụng rộng rãi trên người.

Cách sử dụng ghee hợp lý

Ghee có điểm khói cao (khoảng 240°C), giúp nấu nướng ở nhiệt độ cao mà không bị cháy khét, rất phù hợp để xào rau hoặc nướng. Tuy nhiên, việc chiên rán nhiều dù dùng ghee hay dầu thực vật đều không tốt cho sức khỏe tim mạch, do đó nên hạn chế.

Khẩu phần ghee được khuyến nghị là khoảng 1 thìa canh mỗi ngày. Người có cholesterol cao, bệnh tim hoặc nguy cơ tim mạch nên trao đổi với bác sĩ trước khi bổ sung ghee thường xuyên vào chế độ ăn.

Nhìn chung, bơ ghee có thể là một lựa chọn chất béo lành mạnh nếu được sử dụng với lượng vừa phải. Nó mang lại vitamin, acid béo CLA và có thể ảnh hưởng tích cực đến hồ sơ lipid, nhưng đồng thời cũng là nguồn chất béo bão hòa đậm đặc. Ăn quá nhiều ghee có thể gây tăng cholesterol và ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Cân nhắc liều lượng, đa dạng nguồn chất béo (như dầu olive, dầu hạt) và duy trì chế độ ăn cân bằng vẫn là chìa khóa cho một trái tim khỏe mạnh.

 

Bơ động vật và bơ thực vật: Loại nào tốt hơn?

Vì sao bạn nên hạn chế ăn bơ thực vật?

12 cách thay thế khi không ăn được bơ động vật

Bỏ túi thực đơn cơm ngon cả tuần