8 thói quen có hại với sức khỏe nhận thức

Những thói quen xấu có thể làm tổn thương não bộ, dẫn đến suy giảm nhận thức từ sớm

Tình trạng suy giảm chức năng nhận thức có thể xảy ra sớm hơn bạn nghĩ. Hơn 10% người ở độ tuổi 45-65 tự nhận thấy sự suy giảm về trí nhớ hoặc khả năng tư duy so với trước đây. Đây được định nghĩa là tình trạng "suy giảm nhận thức chủ quan", dấu hiệu sớm của các vấn đề nhận thức nghiêm trọng hoặc sa sút trí tuệ khác.  

May thay, lối sống lành mạnh có thể hỗ trợ giảm nguy cơ suy giảm nhận thức. Nghiên cứu trên Tạp chí Frontiers về Thần kinh học lão hóa nhấn mạnh tầm quan trọng của những thói quen lành mạnh như ăn nhiều rau củ quả, vận động đều đặn. Trái lại, một vài thói quen xấu lại ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ theo hướng tiêu cực:

Sử dụng chất làm ngọt nhân tạo

Chất làm ngọt nhân tạo như sucralose và aspartame không tác động nhiều đến đường huyết, nên được nhiều người bệnh tiền đái tháo đường ưa chuộng, Tuy nhiên, lạm dụng nguyên liệu trên lại có hại với sức khỏe não bộ, làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức khi về già.

Nghiên cứu cho thấy, nước ngọt ăn kiêng chứa chất làm ngọt nhân tạo có liên quan đến nguy cơ sa sút trí tuệ, Alzheimer. Aspartame có thể là tác nhân gây stress cho bộ não, tạo ra những triệu chứng về thần kinh tiêu cực.

Theo các chuyên gia, người hảo ngọt nên sử dụng chất tạo ngọt tự nhiên như mật ong, siro lá phong ở liều lượng nhỏ. Giới hạn sử dụng đường phụ gia mỗi ngày là 24gr với nữ giới và 36gr với nam giới. Lượng đường trong trái cây không tính vào giới hạn trên.

Lười tập thể dục

Hoạt động thể chất giúp tăng cường lưu thông máu tới não và tăng nhịp tim, từ đó hỗ trợ ngăn ngừa suy giảm nhận thức. Nghiên cứu năm 2023 cho thấy, tập thể dục làm tăng nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF). Đây là hợp chất đóng vai trò quan trọng với sự phát triển thần kinh và khả năng ghi nhớ. Nồng độ BDNF thấp có liên quan đến nguy cơ mắc Alzheimer, Parkinson.

Bạn nên dành 30 phút mỗi ngày để thực hiện các bài tập cường độ thấp đến trung bình. Bất cứ hoạt động nào phù hợp với sở thích và lối sống như đi bộ, yoga, khiêu vũ… đều đem lại lợi ích.

Chủ quan với những vấn đề giấc ngủ

Chất lượng và thời lượng giấc ngủ đều quan trọng với sức khỏe não bộ. Nghiên cứu cho thấy tình trạng thiếu ngủ làm tích tụ các amyloid peptide trong não bộ, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Người bị rối loạn giấc ngủ, hoặc ngủ 7-9 tiếng mà vẫn mệt mỏi nên trao đổi với bác sĩ để được can thiệp kịp thời.

Thiếu tương tác trực tiếp

Trong thời đại công nghệ thông tin, bạn nên cắt giảm thời gian sử dụng điện thoại, dành cho các hoạt động ngoài đời thực với gia đình và bạn bè. Nghiên cứu chỉ ra rằng, dành quá nhiều thời gian sử dụng các thiết bị màn hình có liên quan đến tình trạng suy giảm nhận thức sớm. 

Ăn uống theo trào lưu

Trên thị trường có nhiều “siêu thực phẩm” được cho là mang lại nhiều lợi ích sức khỏe như tảo xoắn spirulina, quả acai, kỷ tử, matcha… với giá thành không hề rẻ. Nhiều người chạy theo những trào lưu này mà bỏ quên thực phẩm quen thuộc như củ dền, trứng, ớt chuông, cam, dâu. Những thực phẩm giàu vitamin C, A, E và kẽm cũng được chứng minh hỗ trợ cải thiện chức năng nhận thức. Chế độ ăn uống đơn giản, lành mạnh như Địa Trung Hải có thể đem lại hiệu quả bảo vệ não bộ không kém những thực phẩm đắt tiền. 

Coi thường các yếu tố gây căng thẳng

Stress trong cuộc sống là không thể tránh khỏi, tuy nhiên, tình trạng căng thẳng mạn tính có thể tạo ra tác động tiêu cực với não bộ. Một số nghiên cứu cho thấy, áp lực từ công việc ở tuổi trung niên có mối liên hệ với tình trạng suy giảm chức năng nhận thức khi về già.

Để ứng phó với stress, mỗi ngày bạn nên chủ động dành vài phút để thiền định, hít thở sâu, tập thể dục hoặc tham gia các hoạt động theo sở thích.

Kiêng ăn lòng đỏ trứng

Nếu chỉ ăn lòng trắng trứng, bạn đang bỏ phí nhiều lợi ích sức khỏe quý giá trong lòng đỏ. Lòng trắng trứng chứa nhiều protein, trong khi lòng đỏ là nơi tập trung các dưỡng chất tốt cho não bộ như choline và lutein. Khuyến cáo cho thấy, nam giới cần bổ sung 550mg choline, nữ giới là 425mg để đảm bảo chức năng nhận thức. 

Lòng đỏ trứng không làm tăng cholesterol đáng kể như nhiều người lo ngại. Trừ khi bác sĩ tư vấn bạn hạn chế ăn trứng, bạn không nên bỏ quan thực phẩm tốt cho não bộ này.

Lạm dụng rượu bia

Đồ uống có cồn không chỉ tác động đến chức năng não bộ mà còn ảnh hưởng đến trí nhớ. Ở người lạm dụng rượu bia lâu ngày, các tế bào thần kinh có nhiệm vụ truyền thông tin trong não sẽ suy giảm kích thước. Uống hơn 2 ly rượu mỗi ngày là thói quen xấu làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức khi về già. 

 

Hạn chế thịt đỏ để bảo vệ sức khỏe não bộ

sức khỏe não bộ ảnh hưởng đến hành vi ăn uống thế nào?

Lợi ích tuyệt vời của nước ép củ dền với não bộ

Tập thể dục vào cuối tuần: Liệu có đủ tốt cho não bộ?