Một thói quen tuy nhỏ nhưng lại tác động dài lâu đến sức khỏe xương

Nên chọn trà hay cà phê vào buổi sáng?

Loãng xương từ lâu vẫn bị xem là vấn đề “ít cấp bách” hơn so với bệnh tim mạch hay ung thư. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là bệnh lý có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, tính độc lập và chất lượng sống của người cao tuổi. Loãng xương xảy ra khi mật độ khoáng xương và khối lượng xương suy giảm, khiến xương trở nên giòn và dễ gãy. Điều đáng lo ngại là bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi một chấn thương nhỏ cũng đủ gây gãy xương.

Nguy cơ loãng xương tăng dần theo tuổi, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh. Tại Mỹ, khoảng 13% người trên 50 tuổi được chẩn đoán loãng xương, tỷ lệ này tăng lên gần 18% ở nhóm trên 65 tuổi. Ở phụ nữ, con số còn cao hơn, phản ánh vai trò quan trọng của thay đổi nội tiết trong quá trình mất xương theo tuổi tác.

Bên cạnh yếu tố sinh học, lối sống đóng vai trò không nhỏ trong việc bảo vệ hay làm suy yếu hệ xương. Tập luyện chịu trọng lượng như đi bộ nhanh hay tập tạ được chứng minh giúp duy trì mật độ xương. Ngược lại, hút thuốc lá và uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ loãng xương. Chế độ ăn uống, đặc biệt là lượng calci, protein và vitamin D, cũng là nền tảng cho sức khỏe xương lâu dài.

Trong bối cảnh đó, cà phê và trà là hai loại đồ uống được tiêu thụ rộng rãi mỗi sáng từ lâu đã gây nhiều tranh cãi về ảnh hưởng của chúng đối với xương, nhất là ở phụ nữ sau mãn kinh. Một số nghiên cứu cho kết quả không thống nhất, khiến vai trò thực sự của cà phê và trà đối với mật độ khoáng xương vẫn chưa rõ ràng. Để làm sáng tỏ vấn đề này, các nhà khoa học tại Úc đã phân tích dữ liệu từ Nghiên cứu về Gãy xương do Loãng xương (Study of Osteoporotic Fractures – SOF) và công bố kết quả trên tạp chí Dinh dưỡng (Nutrients).

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu theo dõi trong khoảng 10 năm với trên 9.700 phụ nữ từ 65 tuổi trở lên. Trong quá trình theo dõi, mật độ khoáng xương được đo định kỳ tại cổ xương đùi và toàn bộ vùng hông, đều là những vị trí thường được dùng để đánh giá nguy cơ gãy xương. Người tham gia đồng thời tự báo cáo thói quen uống cà phê và trà, bao gồm số tách trung bình mỗi ngày.

Ngoài ra, các yếu tố có thể ảnh hưởng đến xương như tuổi, chỉ số khối cơ thể (BMI), tình trạng hút thuốc, tuổi mãn kinh, mức độ hoạt động thể chất, lượng rượu tiêu thụ, việc sử dụng hormone estrogen hay steroid đường uống cũng được ghi nhận và điều chỉnh trong phân tích. Khẩu phần calci và protein được ước tính dựa trên bảng hỏi chế độ ăn uống ban đầu.

Kết quả cho thấy, việc uống cà phê không mang lại lợi ích rõ rệt cho mật độ khoáng xương. Đáng chú ý, ở những phụ nữ uống hơn 5 tách cà phê mỗi ngày, mật độ khoáng xương có xu hướng thấp hơn, gợi ý khả năng ảnh hưởng bất lợi khi uống nhiều cà phê. Trái lại, uống trà lại liên quan đến mật độ khoáng xương hông cao hơn ở phụ nữ lớn tuổi sau mãn kinh.

Các nhà nghiên cứu thận trọng khi diễn giải kết quả, bởi nghiên cứu vẫn có những hạn chế nhất định. Lượng cà phê và trà được tự báo cáo, không có thông tin chi tiết về kích thước cốc hay độ đậm đặc. Bên cạnh đó, do thời gian theo dõi dài và độ tuổi cao của người tham gia, số lượng đối tượng giảm dần theo thời gian, có thể ảnh hưởng đến độ mạnh của kết quả.

Dù vậy, phát hiện này mang ý nghĩa thực tiễn đáng lưu tâm. Cà phê và trà đều có nguồn gốc thực vật, giàu chất chống oxy hóa và được chứng minh có lợi cho tim mạch, não bộ và chuyển hóa khi sử dụng hợp lý. Cà phê có thể giúp cải thiện sự tỉnh táo và tâm trạng, trong khi trà gắn liền với tuổi thọ cao hơn và hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên, với sức khỏe xương, mức độ và lựa chọn đồ uống có thể tạo ra khác biệt.

Từ góc độ sức khỏe cộng đồng, nghiên cứu gợi ý rằng việc hạn chế uống quá nhiều cà phê, đồng thời duy trì thói quen uống trà điều độ, có thể là một lựa chọn có lợi cho phụ nữ lớn tuổi. Quan trọng hơn, đồ uống chỉ là một phần của bức tranh toàn cảnh. Một chế độ ăn cân đối, giàu calci và protein từ sữa, cá ăn cả xương, rau họ cải và các loại đậu, kết hợp với vận động chịu trọng lượng thường xuyên, vẫn là chiến lược cốt lõi để bảo vệ xương khi về già.

Loãng xương không phải là hệ quả tất yếu của tuổi tác. Vì vậy những điều chỉnh nhỏ trong lối sống hàng ngày như bắt đầu từ thói quen buổi sáng sẽ góp phần duy trì hệ xương vững chắc và chất lượng sống lâu dài.

 

3 loại trà thảo mộc nên tránh khi mắc đái tháo đường

Một số lưu ý khi thường xuyên uống trà xanh

Bí quyết giữ tinh thần tỉnh táo cả ngày mà không cần cà phê

Lạm dụng cà phê, lái xe dễ gặp họa