Có thể kéo dài tuổi thọ bằng cách cắt giảm lượng bơ?

Bơ - với hương vị béo ngậy, là nguyên liệu được yêu thích trong nhiều căn bếp

Nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Nội khoa của Hiệp hội Y khoa Mỹ (JAMA Internal Medicine). Nghiên cứu này được thực hiện dựa trên quan sát và phỏng vấn hơn 200.000 người trưởng thành, độ tuổi trung bình khoảng 50, không có tiền sử mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch, đái tháo đường, ung thư hay các bệnh thoái hóa thần kinh (Alzheimer, đa xơ cứng) trong 30 năm. Mỗi người tham gia sẽ điền bảng hỏi về chế độ ăn 4 năm/lần, ghi nhận lượng tiêu thụ bơ, dầu cây rum, đậu nành, ngô, cải và olive.

Kết quả cho thấy, có 50.932 người tử vong, trong đó 12.241 ca do ung thư và 11.240 ca do bệnh tim. Nhóm ăn nhiều bơ có nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân cao hơn 15%, trong khi nhóm ăn nhiều dầu thực vật có nguy cơ thấp hơn 16%. Các yếu tố gây nhiễu như tuổi, chỉ số khối cơ thể (BMI), hoạt động thể chất, hút thuốc, uống rượu, tiền sử cao huyết áp hoặc cholesterol cao đã được kiểm soát.

Chất béo tạo nên sự khác biệt

Theo TS. Yikyung Park - Trường Y khoa Đại học Washington (Mỹ), tác động khác nhau của bơ và dầu thực vật đối với tuổi thọ có thể được giải thích bằng sự khác biệt về thành phần chất béo. Bơ chủ yếu chứa chất béo bão hòa, loại chất béo được coi là không lành mạnh do khả năng làm tăng cholesterol xấu (LDL) trong máu, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Ngược lại, dầu thực vật chủ yếu chứa chất béo không bão hòa, loại chất béo có lợi cho sức khỏe.

Chất béo không bão hòa có khả năng cải thiện lipid máu và giúp chống lại tình trạng viêm trong cơ thể. Các nghiên cứu trước đây cũng đã chứng minh rằng việc thay thế chất béo bão hòa như bơ bằng chất béo không bão hòa đa và không bão hòa đơn có thể làm giảm mức cholesterol LDL và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Một thìa bơ mỗi ngày cũng gây hại

Nghiên cứu cũng chỉ ra ăn bơ ở mức độ vừa phải cũng có thể làm tăng nguy cơ tử vong sớm. Cụ thể, nhóm người ăn nhiều bơ nhất là khoảng 13-14 gram bơ mỗi ngày, tương đương với một thìa canh (một thanh bơ khoảng 8 thìa canh), trong khi nhóm ăn ít nhất chỉ dùng khoảng 0,2 gram. Điều đáng chú ý là, tác động tiêu cực của bơ đối với tuổi thọ chủ yếu liên quan đến lượng bơ được phết lên bánh mì, chứ không phải lượng bơ dùng trong nấu nướng hoặc chiên xào. Nói cách khác, việc sử dụng bơ trong các hình thức chế biến thực phẩm khác không gây ra sự khác biệt đáng kể về nguy cơ tử vong sớm.

Dầu hạt cải, đậu nành và olive giúp giảm nguy cơ tử vong sớm

Có thể nói, dầu thực vật có mối liên hệ mật thiết với tuổi thọ. Cụ thể, những người có tuổi thọ tăng cao nhất thường tiêu thụ khoảng 5 thìa cà phê dầu thực vật mỗi ngày, trong khi mức tiêu thụ thấp hơn là khoảng 1 thìa cà phê. Ba loại dầu được ghi nhận có tác động tích cực nhất đến việc giảm nguy cơ tử vong sớm là dầu cải, dầu đậu nành và dầu olive. Ngược lại, dầu ngô và dầu cây rum - mặc dù phổ biến, nhưng lại không có ảnh hưởng đáng kể đến tuổi thọ.

Phân tích sâu hơn cho thấy, việc bổ sung 10 gram (khoảng 2 thìa cà phê) dầu thực vật mỗi ngày có thể giảm 11% nguy cơ tử vong sớm do ung thư và giảm 6% nguy cơ tử vong do bệnh tim.

Nghiên cứu cũng ghi nhận rằng bổ sung 10 gram bơ mỗi ngày có liên quan đến việc tăng 12% nguy cơ tử vong sớm do ung thư, mặc dù không ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ tử vong do bệnh tim.

Chế độ ăn uống lành mạnh cho tuổi thọ

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế của nghiên cứu này như: dữ liệu thu thập dựa trên “hồi ức” của người tham gia về chế độ ăn uống, dẫn đến sai số tiềm ẩn; đối tượng nghiên cứu chủ yếu là nhân viên y tế da trắng, làm giảm tính đại diện cho các nhóm dân số khác; các yếu tố lối sống và chế độ ăn uống khác có thể ảnh hưởng đến kết quả.

TS. Penny M. Kris-Etherton - Giáo sư danh dự về khoa học dinh dưỡng tại Đại học bang Pennsylvania (Mỹ), cho rằng, việc giảm tỷ lệ tử vong khi sử dụng dầu thực vật có thể liên quan đến việc mọi người sử dụng dầu thực vật như một thành phần trong chế độ ăn uống tổng thể lành mạnh. Lợi ích sức khỏe của dầu thực vật phụ thuộc vào cách sử dụng. Ví dụ, sử dụng dầu thực vật trong salad hoặc để nấu các món ăn lành mạnh có thể mang lại nhiều lợi ích. Ngược lại, tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn chứa dầu thực vật có thể không đem lại kết quả tương tự.

TS.Park cho biết, sự điều độ cũng là chìa khóa của tuổi thọ, ngay cả khi bạn ăn các loại dầu thực vật lành mạnh. Lượng chất béo, bao gồm cả dầu thực vật, chỉ nên chiếm 20-35% tổng lượng calo hàng ngày. "Mặc dù dầu thực vật là lựa chọn lành mạnh hơn bơ, nhưng ăn quá nhiều bất kỳ loại dầu nào cũng có thể làm tăng lượng calo nạp vào và có khả năng dẫn đến tăng cân. Vì vậy, điều quan trọng là phải sử dụng chúng ở mức độ vừa phải" - TS. Park khẳng định.

 

Mỹ: Cấm thành phần dầu thực vật brom hóa trong thực phẩm

7 loại dầu thực vật tốt cho sức khỏe nên dùng trong nấu ăn

Dầu thực vật nào tốt cho sức khỏe?

Bơ động vật và bơ thực vật: Loại nào tốt hơn?